Tin tứcTổng thống Mỹ Donald Trump đang được một số lãnh đạo nước ngoài ủng hộ cho giải Nobel Hòa bình 2025, song giới quan sát cho rằng ông khó có khả năng giành giải năm nay, dù vừa công bố thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin tại Gaza.
Chiến dịch vận động cho giải Nobel Hòa bình 2025 diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump đã dành hơn 8 tháng qua kể từ khi nhậm chức để can dự vào hàng loạt điểm nóng quốc tế, từ Trung Đông đến châu Phi và Nam Á.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia về quy trình Nobel, thỏa thuận Gaza đến quá muộn để được xem xét trong vòng đề cử năm nay.
Trung Đông: Từ Gaza đến Iran
Thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian giữa Israel và Hamas đánh dấu bước tiến đáng kể trong nỗ lực chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai năm ở Gaza, khiến hơn 67.000 người Palestine thiệt mạng.
Thỏa thuận cũng bao gồm việc trao trả con tin và hỗ trợ nhân đạo, song vẫn còn nhiều câu hỏi về tương lai của Hamas và quản trị Gaza hậu chiến.
Tổng thống Trump đồng thời mở rộng sáng kiến Hiệp định Abraham - do ông khởi xướng trong nhiệm kỳ đầu - nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Israel và các quốc gia Ả Rập. Nhà Trắng cho biết Saudi Arabia, Indonesia và Lebanon nằm trong nhóm ứng viên tiềm năng cho các thỏa thuận tương tự.
Ông Trump cũng từng tham gia trực tiếp vào xung đột Israel - Iran, khi Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Tehran và Washington đáp trả bằng không kích ngày 22/6. Dù sau đó Qatar làm trung gian ngừng bắn, căng thẳng vẫn âm ỉ.
Nga và Ukraine: Vẫn bế tắc
Ông Trump từng tuyên bố có thể kết thúc cuộc chiến giữa Nga và Ukraine "chỉ trong một ngày”, song đến nay vẫn chưa đạt được đột phá nào. Chiến dịch quân sự đặc biệt đã kéo dài gần 4 năm, khiến hơn 1 triệu người chết và bị thương.
Ông Trump từng theo đuổi chiến lược ngoại giao linh hoạt, lúc kêu gọi ngừng bắn, lúc lại đề xuất duy trì đàm phán trong khi chiến sự vẫn tiếp diễn. Ông nhiều lần đe dọa áp đặt thuế và trừng phạt Moscow, nhưng sau cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska, thì ông Trump đã tạm dừng các biện pháp trừng phạt mới để duy trì kênh đối thoại.
Tuy nhiên, các cuộc tiếp xúc này không mang lại kết quả cụ thể. Ông Trump ngày càng bày tỏ sự thất vọng với ông Putin, trong khi lập trường của Moscow và Kyiv không có điểm chung.
Nhà Trắng cho biết ông Trump “sẵn sàng hỗ trợ đảm bảo an ninh cho Ukraine” nếu có thỏa thuận hòa bình, song chưa rõ phạm vi hỗ trợ cụ thể là gì.
Giới lãnh đạo châu Âu tỏ ra lo ngại rằng Trump có thể gây áp lực buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy chấp nhận đề xuất hòa bình từ Tổng thống Nga Putin, bao gồm nhượng lại một phần lãnh thổ và chỉ nhận được cam kết an ninh giới hạn từ Mỹ.
Bán đảo Triều Tiên: Sẵn sàng đối thoại
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông vẫn sẵn sàng tái khởi động đối thoại với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, dù Bình Nhưỡng hiện được công nhận là quốc gia hạt nhân.
Trước đó, 3 hội nghị thượng đỉnh lịch sử trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump (2017-2021) từng được kỳ vọng mở đường phi hạt nhân hóa, nhưng đã sụp đổ do bất đồng điều kiện giải trừ vũ khí.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un gần đây tuyên bố “sẵn sàng đối thoại nếu Mỹ từ bỏ yêu cầu Triều Tiên giải trừ hạt nhân.”
Các điểm nóng khác trên toàn cầu
Tại Nam Caucasus, ông Trump đã đứng ra làm trung gian cho cuộc gặp giữa lãnh đạo Armenia và Azerbaijan ngày 8/8, dẫn đến một tuyên bố chung về hòa bình - dù chưa đạt được hiệp ước ràng buộc pháp lý. Washington đồng thời giành được quyền phát triển một hành lang năng lượng qua miền nam Armenia, được đặt tên là “Trump Corridor.”
Ở Đông Nam Á, ông Trump can thiệp vào căng thẳng biên giới giữa Campuchia và Thái Lan sau cuộc giao tranh đẫm máu kéo dài 5 ngày hồi tháng 7, buộc hai bên ngồi lại đàm phán và ký thỏa thuận ngừng bắn tạm thời.
Tại châu Phi, ông thúc đẩy Rwanda và Cộng hòa Dân chủ Congo ký một thỏa thuận hòa bình do Mỹ bảo trợ vào ngày 27/6, song xung đột vẫn tiếp diễn bất chấp nỗ lực trung gian của Washington và Qatar.
Còn ở Nam Á, ông Trump cùng Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Phó Tổng thống JD Vance đóng vai trò quan trọng trong ngừng bắn giữa Ấn Độ và Pakistan ngày 10/5, sau 4 ngày đụng độ quân sự giữa hai cường quốc hạt nhân.
Ở Đông Phi, ông Trump tuyên bố đang “giải quyết” tranh chấp giữa Ai Cập và Ethiopia về đập thủy điện Đại Phục Hưng, song chính quyền Addis Ababa vẫn tiến hành khánh thành công trình vào tháng 9, bất chấp phản đối của Cairo.
Tại châu Âu, ông cũng khẳng định “đã ngăn chặn chiến tranh” giữa Serbia và Kosovo, dù hai nước vẫn chưa ký bất kỳ hiệp ước hòa bình chính thức nào.
Nobel Hòa bình năm nay có thể không phải là ông Trump
Giới quan sát nhận định dù Tổng thống Mỹ Donald Trump đạt một số thành tựu ngoại giao, các kết quả vẫn mong manh, chưa có tính ràng buộc pháp lý và nhiều thỏa thuận chưa được thực thi ổn định.
Theo các chuyên gia ở Oslo, Ủy ban Nobel Na Uy thường ưu tiên những nỗ lực “bền vững và đa phương,” hơn là các thỏa thuận mang tính chính trị tức thời. Vì vậy, khả năng ông Trump giành giải trong kỳ công bố ngày 10/10 gần như bằng không, dù chiến dịch vận động vẫn đang được các đồng minh của ông thúc đẩy mạnh mẽ.
Chủ nhân của giải Nobel Hòa bình 2025 sẽ được ông Joergen Watne Frydnes, người đứng đầu Ủy ban Nobel Na Uy, chính thức công bố vào lúc 11h sáng 10/10 (giờ Na Uy, tức 16h cùng ngày theo giờ Việt Nam) tại Viện Nobel Na Uy ở thủ đô Oslo.