Tin tứcPFAS là tên gọi chung của hơn 10.000 loại hóa chất tổng hợp, bao gồm PFOS (perfluorooctanesulfonic acid) và PFOA (perfluorooctanoic acid). Do có khả năng chống phân hủy cao và tích tụ trong đất và nước, PFAS còn được gọi là “hóa chất vĩnh cửu”, thường được sử dụng trong các sản phẩm như bọt chữa cháy hay lớp phủ chống dính trên dụng cụ nấu nướng.
Trong những năm gần đây, nhiều khảo sát tại Nhật Bản đã phát hiện dấu vết nhiễm PFAS trong nước máy, sông ngòi cũng như tại nhiều khu vực xung quanh các nhà máy, làm dấy lên lo ngại trong công chúng về những nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng.
Ảnh minh họa: stock.adobe.com.
Ông Kazuyuki Oshita, Phó giáo sư tại Đại học Kyoto, cho rằng, có khả năng PFOS – chất được cho là gây hại cho sức khỏe – tồn tại phổ biến trong bùn thải tại Nhật Bản.
Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học tại Đại học Kyoto đã phân tích mẫu bùn thải tại 34 nhà máy xử lý nước thải, trải dài từ Hokkaido ở miền Bắc đến Okinawa ở miền Nam, nhằm tìm ra 30 loại hóa chất PFAS, bao gồm PFOS.
Kết quả cho thấy, giá trị trung vị của PFOS là 5,1 nanogram trên mỗi gram, trong khi giá trị cao nhất lên tới 69 nanogram. PFOS được xác nhận có mặt tại 33 trong số 34 địa điểm, đồng thời chiếm nồng độ cao nhất ở 21 điểm có phát hiện hóa chất PFAS.
Cuộc khảo sát này diễn ra trong bối cảnh Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản đặt mục tiêu sẽ tăng gấp đôi việc sử dụng phân bón sản xuất từ bùn thải vào năm 2030 so với năm 2021, nhằm đẩy mạnh tỷ lệ tự cung ứng phân bón trong nước.
Một quan chức của Bộ cho rằng: “Lượng PFAS là cực nhỏ, ở mức không thể phát hiện, nên không có vấn đề gì khi sử dụng”. Vào năm 2024, Bộ cũng đã công bố dữ liệu dựa trên nghiên cứu 86 mẫu phân bón như vậy. Tuy nhiên, hiện Bộ vẫn chưa ban hành ngưỡng chuẩn về hàm lượng PFAS trong các sản phẩm phụ từ bùn thải.
Nhiều quốc gia trên thế giới đang siết chặt quy định quản lý PFAS.
Vào tháng 1, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) đã công bố đánh giá sơ bộ về độc tính của PFAS đối với sức khỏe con người, khi loại hóa chất này có trong bùn thải được dùng làm chất cải tạo đất hoặc phân bón. EPA cảnh báo ngay cả nồng độ hóa chất thấp cũng có thể gây rủi ro sức khỏe cho nông dân và cư dân sống xung quanh.
Chính phủ Nhật Bản cho biết sẽ áp dụng quy định kiểm soát riêng đối với PFOA và PFOS trong nước máy từ tháng 4/2026, đồng thời yêu cầu các đơn vị cấp nước cải thiện chất lượng nếu nồng độ các hóa chất này vượt ngưỡng 50 nanogram mỗi lít.
