Ngày 12/9, Nga và Belarus bắt đầu cuộc tập trận quân sự chung quy mô lớn mang tên “Zapad-2025” (Phía Tây-2025) tại nhiều thao trường ở cả hai nước, trong đó có khu vực gần biên giới Ba Lan - thành viên NATO.
Cuộc tập trận diễn ra chỉ hai ngày sau khi Ba Lan bắn hạ các máy bay không người lái Nga xâm nhập không phận - sự kiện được xem là bước ngoặt trong chiến sự kéo dài gần 3 năm rưỡi giữa Nga và Ukraine.
Theo Bộ Quốc phòng Nga, giai đoạn đầu của tập trận sẽ mô phỏng tình huống đẩy lùi một cuộc tấn công nhằm vào Nga và Belarus - hai nước liên kết trong “Nhà nước Liên minh”. Giai đoạn hai tập trung vào việc “khôi phục toàn vẹn lãnh thổ của Nhà nước Liên minh và tiêu diệt kẻ thù, với sự tham gia của lực lượng liên minh từ các quốc gia thân thiện”.
Tướng Pavel Muraveiko, Tổng tham mưu trưởng Belarus, cho biết các khoa mục huấn luyện sẽ được tổ chức “ở khoảng cách an toàn đáng kể” với biên giới NATO và Ukraine.
Tập trận bao gồm sử dụng máy bay không người lái, tác chiến điện tử và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ ra quyết định.

Về những phản ứng lo ngại của phương Tây, Điện Kremlin đã lên tiếng bác bỏ, cho rằng đây chỉ là “phản ứng cảm tính” dựa trên thái độ thù địch với Nga.
Moscow từ chối bình luận trực tiếp về vụ UAV bị bắn rơi ở Ba Lan, nhưng phủ nhận cáo buộc cố tình khiêu khích. Bộ Quốc phòng Nga nói rằng các máy bay không người lái khi đó đang tấn công mục tiêu ở miền tây Ukraine và “không có kế hoạch đánh trúng bất kỳ mục tiêu nào ở Ba Lan”.
Trong khi đó, các nước phương Tây coi sự cố UAV là phép thử phản ứng đối với NATO. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng vụ việc “có thể là một sai sót”, đồng thời bày tỏ hy vọng tình hình sớm hạ nhiệt.
Ngay trước khi tập trận bắt đầu, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk gọi “Zapad-2025” là “rất hung hăng” và tuyên bố đóng cửa biên giới với Belarus từ nửa đêm 11/9.
Thứ trưởng Quốc phòng Ba Lan Cezary Tomczyk cho biết Warsaw đã chuẩn bị từ nhiều tháng qua, đồng thời tiến hành tập trận riêng mang mật danh “Iron Defender” với sự tham gia của khoảng 30.000 binh sĩ, trong đó 5.000 quân được triển khai dọc biên giới với Belarus. Lithuania cũng tăng cường an ninh biên giới vì lo ngại nguy cơ leo thang.
Cuộc tập trận “Zapad” gần nhất diễn ra vào tháng 9/2021, chỉ vài tháng trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine.
Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko là đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin, cho phép Nga triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật và chuẩn bị đón hệ thống tên lửa siêu vượt âm Oreshnik.
Tuy nhiên, Lukashenko cũng tìm cách cải thiện quan hệ với Mỹ sau nhiều năm hứng chịu lệnh trừng phạt. Ngày 11/9, ông đã trả tự do cho 52 tù nhân theo đề nghị của Tổng thống Trump và khẳng định đứng về phía Washington trong nỗ lực giải quyết một loạt xung đột quốc tế.