Tin tứcSau cuộc họp, cả hai bên đều tuyên bố phía còn lại phải chịu trách nhiệm nếu Quốc hội không thông qua dự luật gia hạn ngân sách trước hạn chót nửa đêm 30/9.
Phó Tổng thống JD Vance thừa nhận: “Tôi nghĩ chúng ta đang tiến gần tới việc chính phủ phải đóng cửa.”
Đảng Dân chủ nhấn mạnh mọi thỏa thuận phải bao gồm duy trì các quyền lợi y tế sắp hết hạn. Trong khi đó, đảng Cộng hòa của ông Trump khẳng định ngân sách và vấn đề y tế phải được giải quyết riêng biệt. Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer nói hai bên “còn rất nhiều bất đồng”.
Nếu Quốc hội không hành động, hàng nghìn nhân viên liên bang – từ NASA tới công viên quốc gia – sẽ buộc nghỉ việc tạm thời, nhiều dịch vụ công bị đình trệ, tòa án liên bang có nguy cơ đóng cửa, và các khoản tài trợ cho doanh nghiệp nhỏ có thể bị trì hoãn.
Bế tắc ngân sách đã trở thành “thông lệ” ở Washington trong 15 năm qua, thường được giải quyết vào phút chót. Tuy nhiên, việc Tổng thống Trump sẵn sàng bác bỏ các đạo luật chi tiêu do Quốc hội thông qua khiến tình hình thêm bất ổn. Ông từng từ chối giải ngân hàng chục tỷ USD đã được phê chuẩn và dọa sa thải nhân sự liên bang nếu chính phủ phải đóng cửa. Đến nay, chỉ một số ít cơ quan công bố kế hoạch ứng phó.
Tranh cãi quanh khoản chi 1.700 tỷ USD và y tế
Trọng tâm tranh cãi là khoản chi linh hoạt trị giá 1.700 tỷ USD để vận hành các cơ quan chính phủ, chiếm khoảng 1/4 ngân sách liên bang 7.000 tỷ USD. Phần lớn ngân sách còn lại dành cho y tế, hưu trí và trả lãi khoản nợ công hiện đã lên tới 37.500 tỷ USD.
Trước cuộc họp, đảng Dân chủ đề xuất gia hạn chi tiêu trong 7 - 10 ngày để có thêm thời gian đàm phán. Trong khi đó, đảng Cộng hòa muốn kéo dài tới 21/11. Ông Schumer khẳng định sẽ không chấp nhận gói gia hạn ngắn hạn.
Từ năm 1981, Mỹ đã trải qua 14 lần chính phủ đóng cửa một phần, hầu hết chỉ kéo dài vài ngày. Lần gần nhất là 35 ngày vào cuối 2018 – đầu 2019, do bất đồng về chính sách nhập cư dưới thời ông Trump.
Vấn đề trung tâm lần này là bảo hiểm y tế. Khoảng 24 triệu người Mỹ tham gia chương trình Obamacare sẽ phải trả chi phí cao hơn nếu Quốc hội không gia hạn ưu đãi thuế hết hiệu lực cuối năm nay.
Lãnh đạo Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries kêu gọi Quốc hội áp dụng vĩnh viễn các ưu đãi này ngay từ bây giờ, vì phí bảo hiểm y tế cao hơn sẽ áp dụng từ cuối năm và giai đoạn đăng ký mới bắt đầu từ 1/11. “Tôi tin rằng việc chấp nhận kế hoạch của Cộng hòa, vốn nhằm cắt giảm và phá bỏ hệ thống chăm sóc sức khỏe, là điều không thể chấp nhận,” ông Jeffries phát biểu ngày 29/9.
Các nghị sĩ Cộng hòa tuyên bố sẵn sàng cân nhắc, nhưng không trong khuôn khổ dự luật chi tiêu tạm thời. “Họ có một số ý tưởng hợp lý, và Tổng thống cũng vậy. Nhưng điều không hợp lý là dùng các ý tưởng đó làm đòn bẩy để đóng cửa chính phủ,” Phó Tổng thống Vance nhấn mạnh.
