Tin tứcTheo thông tin từ báo Times of Israel ngày 2/6, Mỹ đã đồng ý với kế hoạch của chính quyền Syria trong việc tích hợp hàng nghìn tay súng nước ngoài – từng thuộc các nhóm nổi dậy – vào lực lượng quân đội chính quy.
Cụ thể, khoảng 3.500 chiến binh nước ngoài sẽ được biên chế vào Sư đoàn 84 – một đơn vị mới được thành lập thuộc quân đội Syria. Các quan chức quốc phòng nước này cho biết quá trình tiếp nhận sẽ diễn ra theo kế hoạch đã thống nhất và phải bảo đảm minh bạch, kiểm soát được lý lịch và hoạt động của từng cá nhân.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính quyền chuyển tiếp tại Syria, hình thành sau sự kiện thay đổi lãnh đạo vào tháng 12/2024, đang nỗ lực tìm cách hòa giải nội bộ và bình thường hóa quan hệ quốc tế. Tuy nhiên, vấn đề các chiến binh nước ngoài – đặc biệt là những người từng tham gia lực lượng Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – vẫn là một trong những điểm gây tranh cãi lớn.
HTS là tổ chức thánh chiến được coi là có liên hệ với al-Qaeda, từng kiểm soát phần lớn tỉnh Idlib và đóng vai trò then chốt trong cuộc nổi dậy kéo dài nhiều năm tại Syria. Số lượng lớn chiến binh nước ngoài đã đổ vào Syria để tham gia lực lượng này, đặc biệt trong giai đoạn từ 2014 đến 2018.
Trước đây, Mỹ và các nước phương Tây từng đặt điều kiện cứng rắn: yêu cầu loại bỏ toàn bộ các tay súng nước ngoài ra khỏi bộ máy an ninh quốc gia Syria, xem đây là điều kiện tiên quyết để nối lại hợp tác và hỗ trợ tái thiết. Tuy nhiên, đến đầu tháng 5/2025, lập trường này đã có chuyển biến.
Sự thay đổi chính sách của Mỹ được cho là có liên quan đến chuyến công du Trung Đông của Tổng thống Donald Trump vào tháng trước. Phát biểu tại diễn đàn đầu tư Mỹ - Saudi Arabia ở Riyadh ngày 13/5, ông Trump tuyên bố Washington đang khởi động quá trình tái lập quan hệ với Syria và sẽ từng bước dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt còn lại nếu chính quyền Damascus đáp ứng được các tiêu chí minh bạch, ổn định và hòa giải dân tộc.
Giới quan sát cho rằng việc hợp thức hóa một bộ phận chiến binh nước ngoài trong lực lượng quân đội có thể giúp Syria ổn định nhanh hơn và giảm nguy cơ nổi dậy vũ trang trở lại. Tuy nhiên, nhiều nước châu Âu vẫn tỏ ra thận trọng với kế hoạch này, đặc biệt là những nước có công dân từng tham gia HTS và hiện chưa được hồi hương hoặc xét xử.
Việc Mỹ “bật đèn xanh” cho quá trình sát nhập chiến binh nước ngoài vào quân đội Syria đánh dấu bước ngoặt lớn trong chính sách đối với quốc gia từng là tâm điểm xung đột kéo dài hơn một thập kỷ. Đây có thể là tín hiệu cho thấy Washington đang tìm kiếm một mô hình ổn định “vừa đủ” cho Syria – không nhất thiết hoàn toàn không còn bóng dáng các lực lượng cũ, nhưng phải được kiểm soát và phục vụ mục tiêu tái thiết, hòa giải.
