Tin tứcĐây là lần đầu tiên trong lịch sử hàng không quân sự Ấn Độ, các chiến đấu cơ có thể hạ cánh trên cao tốc trong cả điều kiện ban ngày và ban đêm, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong năng lực triển khai linh hoạt của Không quân nước này.
Tham gia cuộc diễn tập có các tiêm kích hiện đại như Rafale, Su-30 MKI, Mirage-2000, MiG-29 và Jaguar, cùng với máy bay vận tải C-130J Super Hercules, AN-32 và trực thăng MI-17 V5.
Khu vực đường băng tạm thời trên cao tốc được trang bị hệ thống hạ cánh thiết bị (ILS) cấp II, cho phép máy bay hoạt động trong điều kiện tầm nhìn hạn chế, đáp ứng tiêu chuẩn cho hoạt động 24/7.
Trước đây, Ấn Độ chỉ từng tổ chức các hoạt động tương tự vào ban ngày trên các cao tốc như Agra-Lucknow và Purvanchal. Với việc triển khai thành công bay đêm, đoạn cao tốc ở Shahjahanpur trở thành đường cao tốc đầu tiên tại Ấn Độ đạt tiêu chuẩn cho hoạt động không quân toàn thời gian.
Đây là một phần trong chiến lược phát triển các cơ sở hạ cánh khẩn cấp (Emergency Landing Facilities - ELF) nhằm bảo đảm duy trì năng lực tác chiến trong trường hợp các căn cứ không quân bị tê liệt do chiến sự hoặc thiên tai.
Tuy nhiên, việc sử dụng cao tốc làm đường băng vẫn đối mặt nhiều thách thức. Mặt đường cao tốc dù đã được gia cố vẫn không thể so sánh với đường băng quân sự vốn được xây bằng vật liệu chuyên dụng, có khả năng chịu tải lớn, chống trượt và thoát nước nhanh.
Không gian thao tác trên loại “đường băng” này cũng bị giới hạn, đòi hỏi phi công phải điều chỉnh kỹ thuật bay phù hợp trong điều kiện khắt khe.
Các hệ thống hỗ trợ tác chiến như đài kiểm soát không lưu, đèn hiệu, nhiên liệu và thiết bị sửa chữa đều phải vận chuyển đến tạm thời, khiến việc chuẩn bị phức tạp và kéo dài hơn so với căn cứ cố định.
Yếu tố an ninh cũng là điểm khác biệt lớn khi các căn cứ không quân luôn có lực lượng bảo vệ chuyên trách, còn các cao tốc dân dụng khi có hoạt động quân sự thì buộc phải tạm thời phong tỏa, giám sát chặt chẽ và thiết lập hàng trăm camera an ninh.
Là địa phương có 4 tuyến cao tốc trang bị đường băng cho máy bay quân sự (gồm Purvanchal, Bundelkhand, Agra-Lucknow và lần thử nghiệm mới nhất ở Shahjahanpur), bang Uttar Pradesh đang trở thành hình mẫu cho mô hình “hạ tầng lưỡng dụng” - vừa phục vụ dân sự, vừa đảm nhiệm nhiệm vụ quốc phòng.
Ấn Độ đã xác định 29 đoạn cao tốc khác để phát triển ELF, trong đó có những khu vực chiến lược như Andhra Pradesh, Rajasthan và Leh-Nyoma.
Việc lồng ghép các yếu tố quốc phòng vào quy hoạch giao thông đang cho thấy một hướng đi chủ động và hiện đại của Ấn Độ, đặc biệt trong bối cảnh các đối thủ như Trung Quốc và Pakistan đã triển khai khả năng tương tự từ lâu.
Trung Quốc tiến hành diễn tập hạ cánh trên đường cao tốc từ năm 1989, còn Pakistan từng cho máy bay hạ cánh trên đường cao tốc M-2 vào các năm 2000, 2010 và 2019.
Cuộc diễn tập diễn ra giữa lúc căng thẳng Ấn Độ - Pakistan leo thang sau vụ tấn công khủng bố tại thị trấn du lịch Pahalgam ở vùng Jammu & Kashmir do Ấn Độ kiểm soát khiến nhiều du khách thiệt mạng.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tuyên bố sẽ truy lùng và trừng phạt thủ phạm, bước đầu xác định có liên quan đến tình báo quân đội Pakistan (ISI).