Tin tứcTheo Politico, Balázs Orban cố vấn chính trị hàng đầu của Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết Budapest đang tìm cách phối hợp lập trường với cựu Thủ tướng Séc Andrej Babiš (đảng ANO, vừa thắng cử) và Thủ tướng Slovakia Robert Fico.
Mục tiêu là hình thành một “mặt trận chung” trước các cuộc họp của Hội đồng châu Âu và hội nghị thượng đỉnh EU sắp tới nơi tài trợ dài hạn cho Ukraine sẽ là chủ đề then chốt.
Ông Balázs Orban ám chỉ khả năng hình thành một khối phản đối có tổ chức trong nội khối: “Tôi nghĩ điều đó sẽ đến và ngày càng rõ ràng hơn.”
Dù chưa có liên minh chính thức, các nhà quan sát nhận định sự phối hợp giữa ba nước có thể làm phức tạp đáng kể nỗ lực duy trì đoàn kết của EU trước chiến sự Nga-Ukraine.
Nếu “mặt trận” này định hình, các gói hỗ trợ mới cho Kiev bao gồm quỹ 50 tỉ euro mà Ủy ban châu Âu đang thúc đẩy có nguy cơ trì hoãn hoặc thậm chí bị chặn.
Về lập trường, cả ông Robert Fico lẫn Andrej Babiš nhiều lần phản đối cấp thêm vũ khí cho Ukraine, kêu gọi đối thoại trực tiếp với Moskva và nới lỏng trừng phạt do EU dẫn dắt.
Đây cũng là các quan điểm lâu nay của Thủ tướng Viktor Orban khiến Hungary trở thành thành viên EU có thái độ “thân Nga” rõ rệt kể từ khi xung đột bùng nổ tháng 2/2022. Trong bối cảnh đó, việc ba nhà lãnh đạo có chung hoài nghi về viện trợ quân sự và trừng phạt giúp họ dễ tìm thấy điểm gặp về chính sách.
Theo một số chuyên gia châu Âu, mục đích chiến lược của “liên minh mới” là bào mòn thế đa số trung dung đang hậu thuẫn Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen.
Balázs Orban nhận định: nếu các đảng chính thống thôi ủng hộ bà Ursula, cán cân quyền lực tại EU có thể đảo chiều rất nhanh. Tham vọng của Budapest không chỉ dừng ở trục Trung Âu, mà còn hướng tới tái cấu trúc thế trận trong Nghị viện châu Âu từ nhóm Bảo thủ và Cải cách châu Âu (ECR), Châu Âu của các Quốc gia có Chủ quyền (ESN) đến cả một số đảng cánh tả hoài nghi EU những mắt xích tiềm năng để xây dựng liên minh biểu quyết linh hoạt.
Bối cảnh này gợi nhắc nhóm Visegrád (V4) Hungary, Slovakia, Cộng hòa Séc và Ba Lan từng là liên minh khu vực được xem là tiếng nói chung của Trung Âu trong EU. Nhưng V4 rạn nứt khi Ba Lan ủng hộ mạnh mẽ Ukraine, trái ngược với đường lối phản đối trừng phạt Nga của Hungary.
Budapest thử “kết nối lại” nhưng không còn đầy đủ V4 thay bằng cấu hình mới bám vào các đồng minh gần về tư tưởng Babiš tại Praha và Fico tại Bratislava để tạo đòn bẩy mặc cả trong các hồ sơ lớn của EU.
Nếu “mặt trận Trung Âu” hình thành, thế trận ra quyết định của EU vốn đòi hỏi đồng thuận cao trong các vấn đề đối ngoại - an ninh - tài chính sẽ phải tính lại xác suất phủ quyết (veto) và chi phí chính trị để thông qua gói hỗ trợ dài hạn cho Kiev.
Từ góc độ thực dụng, ba thủ đô Budapest-Praha-Bratislava có thể tận dụng cửa mặc cả về ngân sách, năng lượng, di cư, hay vai trò phân bổ công nghiệp quốc phòng nhằm đổi nhượng trong các vòng đàm phán tới.
