Tin tứcPhát biểu khai mạc, Thư ký Điều hành Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC) Simon Stiell nhấn mạnh: “Không một quốc gia nào có thể chịu đựng nổi điều này, khi thảm họa khí hậu có thể làm giảm GDP ở mức hai chữ số.” Ông cho rằng các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng đang gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và xã hội trên toàn cầu.
Ông Stiell đồng thời chỉ trích Mỹ – một trong những quốc gia phát thải carbon lớn nhất thế giới – vì rút khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris, cảnh báo rằng “những quốc gia lựa chọn không hành động sẽ phải đối mặt với trì trệ và chi phí leo thang”, trong khi phần còn lại của thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ nhờ công nghệ năng lượng sạch.
COP30 diễn ra trong bối cảnh hai năm liên tiếp nhiệt độ toàn cầu đạt kỷ lục, lượng khí thải nhà kính tiếp tục tăng, cùng môi trường địa chính trị phức tạp bởi chiến tranh, căng thẳng thương mại và bất đồng trong định hướng năng lượng.
Theo Ruth Do Coutto, Phó Giám đốc Ban Biến đổi Khí hậu thuộc Chương trình Môi trường LHQ (UNEP), đây có thể là “kỳ COP có sức ảnh hưởng lớn nhất trong thập kỷ qua”, nhưng cũng là một kỳ họp đối mặt nhiều trở ngại nghiêm trọng.
Khoảng 50.000 đại biểu từ hơn 190 quốc gia tham dự COP30, tập trung vào ba nội dung chính: thúc đẩy tài chính khí hậu, đẩy nhanh chuyển đổi năng lượng sạch và tăng cường bảo vệ rừng lớn trên thế giới.
Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva kêu gọi biến COP30 thành “kỳ COP của sự thật”, đối diện nghiêm túc với cảnh báo khoa học cấp bách về khí hậu. Ông nhấn mạnh: “Đã đến lúc phải đối mặt với thực tế và quyết định xem chúng ta có đủ can đảm để thay đổi hay không.”
Tổng thống Lula cũng nhắc lại, năm nay đánh dấu 10 năm Thỏa thuận Khí hậu Paris – văn kiện mà tại COP21 năm 2015, các quốc gia đã cam kết cắt giảm phát thải để hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, hướng tới 1,5°C.
Tuy nhiên, theo báo cáo mới nhất của UNEP, các cam kết hiện nay vẫn khiến thế giới đối mặt nguy cơ vượt xa ngưỡng mục tiêu Paris, trong khi hai năm vừa qua đã là hai năm nóng nhất trong lịch sử và năm 2025 có thể trở thành năm nóng thứ ba.
Tính đến thời điểm công bố báo cáo, chỉ một phần ba quốc gia đệ trình kế hoạch cập nhật giảm phát thải. Liên minh châu Âu (EU) vừa đề xuất cắt giảm 90% khí thải trong 15 năm tới nhưng bị chỉ trích vì các điều khoản linh hoạt. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump rút lại các mục tiêu khí hậu và gây áp lực buộc các nước khác làm theo.
Dù vậy, theo Ashvin Dayal, Phó Chủ tịch Quỹ Rockefeller, “chính trị không phải là toàn bộ câu chuyện”, bởi ngày càng nhiều quốc gia đang hướng tới hệ thống năng lượng sạch hơn.
COP30 cũng làm nổi bật vai trò then chốt của rừng và sử dụng đất, khi một số quốc gia châu Âu, Anh và Ngân hàng Thế giới công bố Lời kêu gọi Hành động Belém vì Rừng Lưu vực Congo, cam kết huy động 2,5 tỷ USD trong 5 năm để bảo vệ rừng nhiệt đới châu Phi.
Brazil đang triển khai Quỹ Rừng Nhiệt đới Vĩnh cửu (TFFF) – cơ chế tài chính mới trả thưởng cho các quốc gia giảm phá rừng, với nguồn vốn hàng tỷ USD từ chính phủ và nhà đầu tư tổ chức. Theo Gabriel Labbate (UNEP), đây là “một đề xuất rất đáng chú ý vì cách thức vận hành sáng tạo và bền vững”.
