Tin tứcTrong bài đăng trên mạng xã hội X ngày 20/9, bà Sakaliene nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải nghiêm túc. Nga đang thử thách biên giới NATO vì một lý do nào đó”. Bà cũng dẫn lại sự kiện năm 2015, khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay ném bom Su-24 của Nga trên bầu trời Syria, coi đây là “tấm gương” về cách xử lý các vi phạm.
Ngày 19/9, Estonia cáo buộc ba máy bay quân sự Nga đã bay vào không phận nước này trong vòng 12 phút. Chính phủ Tallinn đã lập tức gửi yêu cầu tham vấn khẩn cấp với các đồng minh NATO theo Điều 4 của hiệp ước.
Phía Nga bác bỏ cáo buộc, khẳng định các máy bay chỉ bay qua vùng biển trung lập của Biển Baltic, cách đảo Vaindloo của Estonia hơn 3km, và không hề xâm phạm không phận Estonia. Bộ Quốc phòng Nga nói đây là chuyến bay thường lệ.
Vụ việc xảy ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và các nước láng giềng thành viên NATO chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Chỉ ít ngày trước đó, Ba Lan cũng tố cáo ít nhất 19 máy bay không người lái Nga đã xâm phạm không phận, song Moscow phủ nhận.
Trong phát biểu của mình, Bộ trưởng Sakaliene nhắc lại vụ việc năm 2015, khi Không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một chiếc Su-24 của Nga đang tham gia chiến dịch quân sự ở Syria. Chiếc máy bay rơi xuống khu vực do phiến quân kiểm soát, khiến một phi công thiệt mạng sau khi nhảy dù.
Sự cố này từng đẩy quan hệ Nga - Thổ Nhĩ Kỳ xuống mức thấp nhất trong nhiều năm, khi Moscow áp đặt loạt biện pháp trừng phạt, ảnh hưởng trực tiếp đến thương mại và du lịch song phương. Mãi đến năm 2016, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan mới gửi lời xin lỗi, và đến năm 2019, Nga mới chính thức dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt.
Bằng cách viện dẫn vụ việc trên, bà Sakaliene muốn nhấn mạnh rằng NATO cần sẵn sàng dùng biện pháp mạnh để bảo vệ không phận và răn đe những hành động vi phạm từ Nga.
Sự kiện mới nhất với Estonia và Ba Lan cho thấy nguy cơ xung đột gia tăng dọc biên giới giữa Nga và NATO. Các nước vùng Baltic, vốn có vị trí địa lý sát Nga, thường xuyên phản ánh các hành vi xâm phạm không phận. Tuy nhiên, phía Moscow luôn phủ nhận, cho rằng đây chỉ là hoạt động bay huấn luyện hoặc giám sát thường kỳ.
Trong khi đó, các thành viên NATO đang chịu áp lực ngày càng lớn trong việc đưa ra phản ứng thống nhất. Điều 4 của hiệp ước cho phép bất kỳ quốc gia thành viên nào yêu cầu tham vấn khẩn nếu cảm thấy an ninh bị đe dọa.
Lời kêu gọi của Bộ trưởng Quốc phòng Litva có thể sẽ làm gia tăng sức ép lên NATO trong việc đưa ra hành động cụ thể. Tuy nhiên, việc bắn hạ máy bay Nga - nếu xảy ra - chắc chắn sẽ tạo ra một cuộc khủng hoảng ngoại giao và quân sự nghiêm trọng, như những gì đã từng diễn ra trong vụ Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ Su-24.
