Tin tứcNgày 1/7, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản kiêm trưởng đoàn đàm phán Ryosei Akazawa tuyên bố dứt khoát rằng Tokyo sẽ không ký kết bất kỳ thỏa thuận nào có thể gây tổn hại đến nông nghiệp - lĩnh vực mà ông gọi là “nền tảng của quốc gia”.
Tuyên bố được đưa ra chỉ một ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng Nhật Bản “không chịu mua gạo Mỹ dù đang thiếu hụt trầm trọng”, ám chỉ sự ỷ lại của các đồng minh vào Mỹ trong quan hệ thương mại.
Dữ liệu thực tế lại phản bác lập luận của ông Trump. Theo Bộ Tài chính Nhật Bản, trong tháng 5 vừa qua, các doanh nghiệp tư nhân Nhật nhập khẩu khoảng 10.600 tấn gạo ăn, trong đó 75% là từ Mỹ. Trong cuộc đấu thầu nhập khẩu gạo miễn thuế đầu tiên trong năm diễn ra ngày 27/6, gạo Mỹ chiếm hơn 85% tổng lượng 30.000 tấn, bỏ xa các đối thủ như Úc và Thái Lan.
Nhật Bản hiện cho phép nhập khẩu miễn thuế 100.000 tấn gạo mỗi năm cho mục đích ăn uống, phần lớn từ Mỹ. Với mức thuế cao lên đến 341 yen/kg cho lượng vượt hạn ngạch, Tokyo vẫn giữ quyền kiểm soát thị trường gạo nội địa nhằm bảo vệ nông dân trong nước lực lượng cử tri then chốt của Đảng Dân chủ Tự do (LDP).
Trong bối cảnh Thủ tướng Shigeru Ishiba và LDP đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử Thượng viện quan trọng vào ngày 20/7, bảo vệ ngành nông nghiệp được xem là ưu tiên chiến lược hàng đầu. Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi thậm chí cảnh báo rằng nhập khẩu gạo không kiểm soát có thể làm suy yếu an ninh lương thực quốc gia.
Dù đang đối mặt với giá gạo nội địa tăng cao do sản lượng giảm trong năm 2024, Nhật Bản vẫn thận trọng trong việc mở cửa thị trường, chỉ tổ chức đấu thầu lượng nhỏ gạo miễn thuế và ưu tiên nguồn cung từ các quốc gia đã có quan hệ thương mại lâu dài.
Mỹ đang gây áp lực buộc Nhật gỡ bỏ mức thuế 25% với ô tô nhập khẩu và 24% với các sản phẩm khác vốn đang được tạm hoãn đến ngày 9/7. Sau gần ba tháng đàm phán, hai bên vẫn chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận nào.
Ông Akazawa khẳng định Nhật sẽ tiếp tục đàm phán trên tinh thần “bình đẳng và vì lợi ích quốc gia” nhưng từ chối xác nhận liệu vấn đề gạo có được đưa vào bàn đàm phán hay không.
