Tin tứcĐây là động thái làm dấy lên chỉ trích từ các tổ chức nhân quyền rằng Canberra đang “đổ gánh nặng” cho các quốc đảo nhỏ, và bị so sánh với chính sách trục xuất người nhập cư của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump - nhất là trong bối cảnh Washington cũng đang tìm kiếm các quốc đảo Thái Bình Dương sẵn sàng tiếp nhận người bị trục xuất.
Tuần trước, Australia đã ký thỏa thuận với đảo quốc Nauru để tái định cư hàng trăm người bị từ chối thị thực tị nạn do có tiền án hình sự.
Theo chính phủ Australia, luật mới sẽ bỏ một số quy định về tính công bằng trong thủ tục khi trục xuất người nhập cư sang nước thứ ba, hạn chế khả năng kháng cáo lên tòa án. Đạo luật gần như chắc chắn sẽ được thông qua khi phe đối lập là Đảng Tự do tuyên bố ủng hộ.
Trong kế hoạch ngân sách công bố hôm 30/8, Tổng thống Nauru David Adeang cho biết Australia sẽ chi trả 400 triệu AUD ban đầu để lập quỹ tái định cư, cùng với 70 triệu AUD mỗi năm chi phí vận hành.
Năm ngoái, Nauru - quốc đảo với dân số chỉ 12.000 người và diện tích 21 km² - thu về khoảng 200 triệu AUD, tương đương 2/3 ngân sách, từ trung tâm xử lý người tị nạn do Australia tài trợ. Quốc gia này cũng đang đối mặt áp lực tài chính khi phải trả 43 triệu AUD cho đảo Đài Loan (Trung Quốc) trước năm 2025 sau khi chuyển quan hệ ngoại giao sang Bắc Kinh.
Theo chính sách hiện hành đã duy trì hơn một thập kỷ qua, những người đến Australia bằng thuyền xin tị nạn đều bị đưa tới các trại ngoài khơi để xét duyệt hồ sơ và không được nước này cấp thị thực. Chính sách này nhiều lần bị Ủy ban Nhân quyền Liên Hợp Quốc chỉ trích.
Tuy nhiên, chương trình mới ở Nauru sẽ áp dụng cho những người bị hủy thị thực do phạm tội hoặc bị từ chối cấp thị thực vì lý do “nhân thân xấu”. Nhiều người trong nhóm này không thể trở về nước gốc như Iran, Myanmar hay Iraq vì nguy cơ bị đàn áp.
Trước đó vào năm 2023, Tòa án Tối cao Australia từng ra phán quyết cho rằng việc giam giữ người nhập cư vô thời hạn là bất hợp pháp, khiến khoảng 350 người được thả ra cộng đồng, trong đó một phần ba bị quản lý bằng vòng điện tử.
Chủ tịch Hội đồng Luật Australia, bà Juliana Warner, cho rằng đạo luật mới là “đáng lo ngại” vì có thể khiến những người bị trục xuất không được chăm sóc y tế đầy đủ, đồng thời đạo luật bị thúc đẩy thông qua quá vội vã, thiếu sự giám sát từ công chúng.
Một số nghị sĩ độc lập cảnh báo luật này có thể áp dụng rộng hơn, ảnh hưởng tới tới 80.000 người đang sống tại Australia không có thị thực hợp lệ.
Bộ trưởng Nội vụ Tony Burke từ chối xác nhận con số này, chỉ nói rằng luật thay đổi là cần thiết để “duy trì tính toàn vẹn của hệ thống di trú”.
Bà Jana Favero, Phó giám đốc Trung tâm Nguồn lực Người tị nạn, chỉ trích: “Đây rõ ràng là bước đi giống với ông Trump.”
Nghị sĩ độc lập Monique Ryan bày tỏ lo ngại những người không quốc tịch hoặc thuộc diện tị nạn nhưng chưa từng phạm tội có thể bị đưa ra đảo mà không qua giám sát thích đáng, và rằng Australia giống như đang “sử dụng một đảo quốc nhỏ làm bãi rác”.