Tin tứcChị P. cho hay, khi đang lặn biển ngắm san hô nghe tiếng bụp lớn trong tai rồi đau nhói tai đột ngột. Lên bờ, chị bị ù, nặng tai, dùng tăm bông vệ sinh thấy rướm máu.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Tri Minh Trí, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM (Phường Tân Hưng, Quận 7 cũ) nội soi tai cho chị P. ghi nhận màng nhĩ trái thủng rộng góc 1/4 trước dưới, hòm nhĩ (khoang phía sau màng nhĩ) khô... Kết quả đo thính lực ghi nhận chị P. nghe kém dẫn truyền độ 1.
Bác sĩ Trí chẩn đoán, chị P. thủng màng nhĩ do chấn thương áp lực dẫn đến nghe kém. Người bệnh được vệ sinh tai, kê thuốc điều trị, đồng thời hẹn tái khám sau 2 tuần để theo dõi vết thủng.
Theo bác sĩ Trí, lỗ thủng trên màng nhĩ sau chấn thương của chị P. không ghi nhận tình trạng nhiễm trùng tai giữa nên có thể tự lành nếu được chăm sóc đúng cách.
Để hỗ trợ quá trình lành màng nhĩ, người bệnh cần giữ tai khô, dùng bông bịt tai khi tắm, tránh bơi lội, hạn chế tiếp xúc với khói bụi, tránh gần người đang bị cảm cúm, viêm họng, và điều trị các bệnh lý mũi xoang nếu có. Trong quá trình theo dõi, nếu xuất hiện triệu chứng như đau tai nhiều hơn, chảy dịch tai, hoặc nghe kém rõ rệt, người bệnh nên đi khám lại ngay.
Bác sĩ Trí cho biết thêm: “Nếu lỗ thủng không tự liền, hoặc có tình trạng viêm tai kéo dài, giảm thính lực dai dẳng, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật vá màng nhĩ. Trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ điều trị các tình trạng viêm để đảm bảo tai ổn định và giúp ca mổ đạt kết quả tốt nhất”.
Sau 2 tuần tái khám, bác sĩ ghi nhận lỗ thủng màng nhĩ bên trái của chị P. đã liền tốt. Bệnh nhân được tiếp tục theo dõi thêm hai tuần nữa, đồng thời tiếp tục giữ tai khô ráo, tránh nước và bụi bẩn xâm nhập, để phòng ngừa viêm nhiễm trở lại.
Tại sao màng nhĩ có thể bị thủng khi lặn biển?
Theo bác sĩ Nguyễn Tri Minh Trí, khi lặn xuống nước, áp suất xung quanh cơ thể tăng lên, cứ mỗi 10 mét dưới mặt nước, áp suất lại mạnh hơn gấp đôi so với trên bờ. Tai giữa là một khoang chứa không khí nằm phía sau màng nhĩ, và khoang này không tự điều chỉnh áp suất được.
Nếu khi lặn, không khí trong tai giữa không được “bù áp” kịp thời (thường nhờ động tác nuốt hoặc bịt mũi thổi nhẹ), áp suất bên ngoài ép vào sẽ mạnh hơn áp suất bên trong. Khi đó, màng nhĩ bị kéo căng vào trong, gây đau, và nếu chênh lệch quá lớn, màng nhĩ có thể bị rách hoặc thủng. Đây là lý do vì sao phải cân bằng áp suất tai đúng cách khi lặn sâu.
Bình thường, vòi nhĩ (vòi Eustache) nối giữa mũi họng và tai giữa sẽ mở ra để cân bằng áp suất giữa tai giữa và môi trường bên ngoài, thông qua việc nuốt, ngáp hoặc thực hiện các động tác điều áp như bịt mũi, ngậm miệng và thổi nhẹ (nghiệm pháp Valsalva).
Tuy nhiên, nếu vòi nhĩ bị tắc do viêm mũi xoang, dị ứng hoặc cảm lạnh, áp suất trong tai giữa không được cân bằng, dẫn đến tình trạng màng nhĩ bị kéo lõm vào trong, gây ù tai, nghe kém và có thể dẫn đến viêm tai giữa.
Bác sĩ Trí cho biết, khi lặn biển, sự thay đổi áp suất đột ngột có thể không chỉ gây thủng màng nhĩ, mà còn làm tai giữa bị tổn thương như: sưng nề, ứ dịch, tụ máu sau màng nhĩ. Nếu nước biển lạnh tràn vào tai qua lỗ thủng, người bệnh có thể bị chóng mặt cấp do hệ thống tiền đình trong tai bị kích thích – hiện tượng tương tự như một phản xạ xảy ra khi có sự thay đổi nhiệt độ đột ngột trong tai.
Không chỉ tai giữa, áp lực thay đổi quá nhanh còn có thể ảnh hưởng đến tai trong – phần đảm nhiệm chức năng nghe và giữ thăng bằng. Trong một số trường hợp nặng, có thể xảy ra rò dịch tai trong do vỡ các cấu trúc nhỏ như cửa sổ tròn hoặc cửa sổ bầu dục, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, ù tai, giảm thính lực kiểu thần kinh và cảm giác mất thăng bằng.
Các triệu chứng thủng màng nhĩ
Triệu chứng thủng màng nhĩ do chấn thương áp lực thường bao gồm: đau tai cấp tính, giảm thính lực kiểu dẫn truyền, ù tai, có thể kèm chảy máu tai ngoài.
Một số trường hợp có thể xuất hiện chóng mặt thoáng qua do kích thích mê đạo, đặc biệt khi tổn thương lan đến cửa sổ bầu dục hoặc cửa sổ tròn. Nếu nước biển hoặc nước bẩn xâm nhập qua lỗ thủng vào hòm nhĩ, bệnh nhân có thể bị viêm tai giữa cấp nhiễm trùng.
Trường hợp không được điều trị đúng và kịp thời có thể dẫn đến viêm tai giữa mạn tính có thủng nhĩ, viêm tai xương chũm, và suy giảm thính lực kéo dài hoặc điếc.
Bác sĩ Trí khuyến cáo, những người có ý định lặn biển nên tìm hiểu kỹ cách điều áp tai đúng cách để phòng tránh các tổn thương do thay đổi áp suất. Không chỉ lặn biển, các hoạt động như đi máy bay, leo núi, di chuyển từ vùng thấp lên vùng cao (hoặc ngược lại), làm việc trong hầm sâu… đều có thể gây ra tình trạng mất cân bằng áp suất giữa tai giữa và môi trường bên ngoài.
Nếu xuất hiện các triệu chứng như: ù tai, nghe kém, đau tai, chóng mặt… sau khi tham gia các hoạt động này, người bệnh nên đến khám chuyên khoa Tai Mũi Họng sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng kéo dài.
