Đây là vụ án kinh tế nghiêm trọng liên quan đến hành vi vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước và đưa, nhận hối lộ ở quy mô lớn.
Phiên tòa do thẩm phán Phan Chung Kết làm chủ tọa, dự kiến kéo dài đến ngày 12/5. Trong tổng số 15 bị cáo, có 7 người kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Người giữ vai trò chủ mưu trong vụ án là bà Mai Thị Hồng Hạnh, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil.

Tại phiên sơ thẩm, bà Hạnh bị tuyên phạt 30 năm tù về hai tội danh: “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và “Đưa hối lộ”. Bà Hạnh là người trực tiếp điều hành mọi hoạt động của doanh nghiệp, từ việc sử dụng sai quỹ bình ổn giá, tiền thuế bảo vệ môi trường cho đến việc chi tiền để mua chuộc cán bộ.
Cáo trạng thể hiện, trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2022, bà Hạnh đã chỉ đạo cấp dưới không thực hiện đúng quy định về trích lập Quỹ bình ổn giá. Thay vì nộp về ngân sách, số tiền này được chuyển vào tài khoản cá nhân, dùng để cho vay, tiêu dùng cá nhân và chi hối lộ. Tổng thiệt hại từ hành vi của bà Hạnh lên tới 1.463 tỷ đồng, trong đó có 1.244 tỷ đồng tiền thuế bảo vệ môi trường và 219 tỷ đồng từ Quỹ bình ổn giá.
Bà Hạnh bị cáo buộc đã 22 lần đưa hối lộ với tổng số tiền hơn 31,5 tỷ đồng cho nhiều cá nhân từng giữ chức vụ lãnh đạo tại Bộ Công Thương, Cục Thuế TPHCM và một số đơn vị liên quan. Trong số này, ông Lê Đức Thọ – cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, cựu Chủ tịch HĐQT VietinBank – bị cáo buộc đã nhận 600.000 USD và nhiều tài sản khác, tổng trị giá hơn 22 tỷ đồng để can thiệp giúp Xuyên Việt Oil được nâng hạn mức tín dụng, hưởng lãi suất ưu đãi và nâng tỷ lệ tín chấp.
Bản án sơ thẩm dành cho ông Thọ là 28 năm tù về hai tội “Nhận hối lộ” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”. Trong đơn kháng cáo, ông Thọ xin giảm nhẹ hình phạt với lý do sức khỏe và hoàn cảnh gia đình.
Các bị cáo khác cũng kháng cáo gồm: bà Nguyễn Thị Như Phương – cựu Phó Giám đốc Xuyên Việt Oil (6 năm tù), ông Lê Duy Minh – cựu Cục trưởng Cục Thuế TPHCM (6 năm tù), ông Trần Duy Đông và ông Hoàng Anh Tuấn – đều từng giữ chức Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Bộ Công Thương (7 năm tù), ông Nguyễn Lộc An – cựu Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (4 năm tù). Những người này đều bị truy tố về hành vi nhận hối lộ.
Đối với ông Lê Duy Minh, cáo trạng nêu rõ ông đã 5 lần nhận hối lộ tổng cộng 190.000 USD và 500 triệu đồng từ bà Hạnh, ngay tại phòng làm việc ở Cục Thuế TPHCM. Việc nhận tiền này nhằm giúp công ty chậm bị cưỡng chế thuế, tránh bị nêu tên công khai khi nợ ngân sách.
Phiên phúc thẩm lần này cũng ghi nhận kháng cáo của ông Mai Tuấn Kiệt – người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan trong vụ án – đề nghị xem xét lại một số nội dung trong bản án sơ thẩm.
Dù phiên tòa được xét xử công khai, tòa án thông báo chỉ cho phép báo chí tác nghiệp ở phần làm thủ tục và tuyên án. Các phóng viên không được dự phần tranh tụng, dù đã hoàn tất thủ tục đăng ký tác nghiệp theo quy định.
Hội đồng xét xử cho biết sẽ xem xét toàn bộ tình tiết mới được các bị cáo trình bày và đánh giá lại mức độ vi phạm để đưa ra phán quyết phù hợp. Đây là vụ án gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của nhiều cơ quan nhà nước và cần xử lý nghiêm để giữ nghiêm kỷ cương pháp luật.