Vụ án mạng xảy ra vào đêm 19/7/2009 tại thôn Thanh Hà, huyện Phong Khâu, tỉnh Hà Nam đã kéo dài hơn một thập kỷ nhưng vẫn chưa ngừng gây tranh luận. Đằng sau hai bản án tử hình dành cho cha con ông Trương Hảo Phong là câu hỏi lớn: đâu là ranh giới giữa tự vệ và giết người?
Mâu thuẫn bắt đầu khi một nhóm người dân trong thôn tố cáo ông Hứa Hồng Chấn – nguyên bí thư chi bộ – tham nhũng. Người tố cáo nổi bật là ông Trương Hảo Phong, từ lâu đã có hiềm khích với ông Chấn. Ngay trong tối hôm đó, con trai ông Chấn – Hứa Chấn Quân – dẫn theo vài người đột nhập nhà ông Phong, hành hung và gây thương tích cho vợ ông.

Chưa đầy ba tuần sau, Quân lại tiếp tục đột nhập. Lần này, cuộc ẩu đả bùng nổ khiến chính Quân thiệt mạng, và cha con ông Phong bị bắt vì tội giết người theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.
Luật sư của ông Phong lập luận rằng đây là trường hợp phòng vệ chính đáng theo Điều 22 Bộ luật Hình sự, vì Quân xông vào nhà giữa đêm, đã từng có hành vi bạo lực trước đó. Cha con ông Phong chỉ phản ứng để tự bảo vệ mạng sống.
Tuy nhiên, các cấp tòa đều không chấp nhận. Theo Tòa án Nhân dân Tối cao, hành vi tắt đèn, cầm gậy đợi sẵn trong sân và việc sử dụng dao, liềm gây nhiều vết thương nghiêm trọng cho Quân đã vượt quá giới hạn phòng vệ. Tòa kết luận: đây là hành vi cố ý tấn công khi người xâm nhập chưa có hành động phạm pháp cụ thể.
Vụ án để lại nhiều điểm mờ: Không có nhân chứng chứng kiến toàn bộ sự việc; dấu vết hiện trường không khớp hoàn toàn với lời khai các bên. Con dao được cho là công cụ gây án không khớp với hình dạng vết thương. Đặc biệt, sự hỗn loạn trong phiên tòa – khi gia đình người bị hại xông vào hành hung bị cáo và luật sư – khiến quá trình xét xử thiếu công bằng rõ rệt.
Ngoài ra, không ai trong nhóm đi cùng Quân bị truy tố, dù hành vi đột nhập ban đầu là trái pháp luật.
Dù TAND Tối cao từng bác phê chuẩn tử hình ông Phong vì thiếu chứng cứ, bản án sau cùng vẫn giữ nguyên mức tử hình hoãn thi hành cho cả hai cha con. Còn bà Vân – vợ ông Phong – vẫn miệt mài gõ cửa cơ quan chức năng, kháng nghị hơn 10 năm qua.