Cụ thể gồm Công ty SJC, Doji, PNJ, Bảo Tín Minh Châu, Eximbank và TPBank. Mỗi đơn vị bị xử phạt hành chính từ 380 triệu đồng đến 2,64 tỷ đồng.
Theo kết luận thanh tra, 6 công ty, ngân hàng về kinh doanh vàng đều vi phạm về chứng từ hóa đơn, quy định về phòng chống rửa tiền, có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về doanh nghiệp, hàng hóa mà doanh nghiệp cung cấp đến khách hàng nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh…
Mỗi công ty, ngân hàng còn có những vi phạm riêng và mức xử phạt hành chính cao thấp khác nhau.

Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC bị xử phạt 2,14 tỷ đồng
Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC, kết quả xác minh khách hàng cho thấy có dấu hiệu Công ty SJC vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Mặc dù chưa có cơ sở xác định mức tăng giá trong giai đoạn từ ngày 2/10/2023 đến ngày 15/4/2024 là bất hợp lý.
Tuy nhiên, tại Công ty SJC, giá mua, giá bán vàng do Tổng giám đốc Công ty SJC quyết định và chỉ đạo trực tiếp về giá khi không có quy định, quy trình nội bộ về các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể trong cơ chế xác định giá mua, giá bán vàng, không phân tách trách nhiệm của các bộ phận có liên quan trong quá trình tham mưu xác định giá.
Việc quyết định giá mua, giá bán vàng do 1 cá nhân là Tổng giám đốc quyết định khi không có các chi tiêu, căn cứ cụ thể dẫn đến rủi ro trong việc xác định giá ảnh hưởng đến hoạt động của Công ty SJC cũng như thị trường vàng do Công ty SJC chiếm thị phần tương đối lớn. Với những vi phạm trên, Chánh thanh tra NHNN xử phạt 2,14 tỷ đồng.
Công ty Bảo Tín Minh Châu bị xử phạt 2,64 tỷ đồng
Thanh tra Ngân hàng Nhà nước cho biết, Công ty Bảo Tín Minh Châu (BTMC) ngoài các vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ, kế toán, thuế... trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty BTMC, đã báo cáo, trình Thống đốc NHNN phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý; Công ty BTMC còn có những thiếu sót, vi phạm.
Trong đó, Công ty BTMC vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; vi phạm về giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết.
Công ty BTMC cũng vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng, cụ thể như: Không công bố trên "website: btmc.vn" thông tin vận chuyển và giao nhận; không công bố trên "website: btmc.vn" quy trình tiếp nhận, trách nhiệm xử lý khiếu nại của khách hàng và cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng được giao kết trên website thương mại điện tử; không xây dựng, ban hành chính sách đảm bảo an toàn, an ninh cho việc thu thập và sử dụng thông tin cá nhân của người tiêu dùng trên "website: btmc.vn".
Công ty BTMC không xây dựng chính sách bảo vệ thông tin cá nhân người tiêu dùng trên trang chủ website. Công ty có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Đáng chú ý, Công ty ban hành quy định nội bộ về PCRT sai thẩm quyền, không đầy đủ nội dung theo quy định; không thực hiện lưu trữ thông tin liên quan đến khách hàng, giao dịch phải báo cáo;
Công ty BTMC vi phạm một số quy định của pháp luật về hoạt động PCRT như ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ; không có hệ thống quản lý để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không thực hiện báo cáo giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện nhận biết thông tin khách hàng; không thực hiện phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro về rửa tiền; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền hoặc đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố không đúng quy định của pháp luật; không thực hiện việc đánh giá rủi ro về rửa tiền; không phân công hoặc không đăng ký phân công cán bộ, bộ phận chịu trách nhiệm về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố.
Ngoài ra, Công ty BTMC hạch toán chi phí quà tặng vào giá vốn của hàng hóa dịch vụ mua vào không đúng quy định, dẫn đến giảm số thuế giá trị gia tăng phải nộp. Người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên Công ty BTMC chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, PCRT và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã có báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty BTMC có vi phạm pháp luật, dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.
Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty BTMC liên quan đến một số vi phạm quy định về hoạt động phòng, chống rửa tiền và chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng với tổng số tiền phạt là 2,64 tỷ đồng.
Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) bị xử phạt 1,34 tỷ đồng
Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu vi phạm về nhãn hàng hóa theo quy định đối với sản phẩm vàng trang sức, mỹ nghệ...
Kết quả xác minh cho thấy có dấu hiệu Công ty PNJ vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định.
Ngoài ra, công ty còn vi phạm về những quy định phòng chống rửa tiền. Chánh thanh tra NHNN ra quyết định xử phạt 1,34 tỷ đồng.
Công ty Doji bị xử phạt 1,365 tỷ đồng
Công ty Doji vi phạm chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; một số giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết; về hoạt động kinh doanh vàng khác (hoạt động vay vốn bằng vàng của người dân, khách hàng và hoạt động giữ hộ vàng miếng trên ứng dụng EGOLD) khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.
Công ty cũng vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số đề kinh doanh vàng. Cụ thể, Công ty Doji hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trên ứng dụng thương mại điện tử trên thiết bị di động (App Egold) nhưng chưa có đề nghị và chưa được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đăng ký hoạt động ứng dụng thương mại điện tử trong kinh doanh vàng.
Công ty Doji hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trên website: https://egold.doji.vn nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đăng ký website thương mại điện tử bán hàng để kinh doanh vàng.
Việc lập chứng từ nhập, xuất kho vàng giữ hộ tại Công ty Doji còn có nhầm lẫn ghi nội dung sai với hình thức chứng từ, lập chứng từ chưa đúng mẫu quy định; một số địa điểm đăng ký rút vàng đưa thông tin, địa chỉ chưa chính xác.
Kết quả thanh tra nêu ra có một số cá nhân bán vàng nguyên liệu cho Công ty Doji với khối lượng lớn bất thường so với nghề nghiệp, nhân thân của cá nhân bán vàng, trong đó xác minh có cả trường hợp công ty (không phải Công ty Doji) thông qua cá nhân để bán vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp kinh doanh vàng có thể nhằm mục đích không xuất hóa đơn, không kê khai nộp thuế đối với vàng bán, che giấu nguồn gốc đối với vàng nguyên liệu... gây bất ổn đến thị trường vàng trong nước như thời gian vừa qua.
Kết quả xác minh, đề xuất, kiến nghị đã được Thống đốc NHNN có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý theo quy định. Chánh thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt hành chính công ty Doji số tiền 1,365 tỷ đồng.
Ngoài 4 công ty kinh doanh vàng lớn trên thị trường, Ngân hàng TMCP Tiên Phong vi phạm về nhận vàng miếng SJC của khách hàng gửi tại ngân hàng giữ hộ nhưng không thực hiện thủ tục niêm phong, không ghi số series vàng nhận giữ hộ cho khách hàng.
Việc lập hồ sơ giữ hộ vàng của TPBank thực hiện chưa nhất quán với quy định, quy trình nội bộ giữ hộ vàng của TPBank ban hành. Trong thời kỳ thanh tra, một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng với TPBank, tần suất mua, bán diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng với doanh số mua, bán hàng ngàn tỷ đồng trong một năm với mục đích mua, bán là kinh doanh...
Ngân hàng TPBank bị xử phạt vi phạm hành chính 380 triệu đồng