Tin tứcBên dưới lớp băng dày, các nhà khoa học phát hiện một hệ sinh thái biển đa dạng, mở ra cơ hội nghiên cứu hiếm có về biến đổi khí hậu và sự sống nơi cực Nam Trái đất.
Ngày 13/1/2025, tảng băng mang tên A-84 đã tách khỏi thềm băng George VI, thuộc dải băng Bán đảo Nam Cực. Theo Viện Hải dương Schmidt (Mỹ), sự kiện này để lộ một vùng đáy biển rộng 209 dặm vuông vốn bị che phủ bởi lớp băng dày suốt nhiều thế kỷ.
Đúng thời điểm đó, tàu nghiên cứu hải dương học R/V Falkor của viện đang hoạt động tại Biển Bellingshausen, phía tây bán đảo Nam Cực. Nhóm nghiên cứu quyết định thay đổi kế hoạch để nhanh chóng tiếp cận khu vực vừa lộ ra. Giám đốc điều hành viện, bà Jyotika Virmani, gọi đây là “khoảnh khắc tình cờ nhưng vô giá cho khoa học”.
Đồng trưởng đoàn thám hiểm, nhà sinh vật học biển Patricia Esquete (Trung tâm Nghiên cứu Hàng hải và Môi trường, Quần đảo Virgin thuộc Mỹ), chia sẻ: “Chúng tôi đã nắm bắt cơ hội hiếm có này để quan sát trực tiếp điều kiện dưới lớp băng mà trước đây con người chưa từng tiếp cận”.
Ngày 25-1, nhóm nghiên cứu sử dụng phương tiện điều khiển từ xa SuBastian lặn xuống gần 400m để khảo sát trong 8 ngày liên tục. Các dữ liệu địa chất, hải dương học và sinh học thu thập được cho thấy một khung cảnh bất ngờ.
Theo Esquete, đáy biển lộ ra không phải vùng hoang vắng như nhiều người nghĩ, mà là một “hệ sinh thái tuyệt đẹp, đang phát triển mạnh”. Nhóm phát hiện lượng sinh khối lớn, độ đa dạng sinh học cao với nhiều loài sinh vật biển sâu.
Điều gây ngạc nhiên là khu vực này vốn bị lớp băng dày 152m che phủ, khiến ánh sáng và nguồn dinh dưỡng từ bề mặt hầu như không thể lọt xuống. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng dòng hải lưu đã mang dưỡng chất từ nơi khác đến nuôi sống hệ sinh thái.
Trong số các loài được ghi nhận có san hô, bọt biển khổng lồ, cùng nhiều sinh vật biển đặc trưng vùng cực như cá băng, nhện biển khổng lồ, bạch tuộc và cả những loài chưa từng được phát hiện. Kích thước của nhiều loài cho thấy chúng đã tồn tại hàng chục, thậm chí hàng trăm năm trong điều kiện đặc biệt này.
Theo Viện Hải dương Schmidt, con người hiện biết rất ít về hệ sinh thái nằm dưới các thềm băng nổi ở Nam Cực. Tuy nhiên, những năm gần đây, quá trình nóng lên toàn cầu khiến dải băng nơi đây liên tục mất khối lượng.
Hình ảnh vệ tinh của NASA ghi lại từ tháng 1 đến tháng 2-2025 cho thấy rõ sự tách rời của tảng A-84 khỏi thềm George VI. Đây được xem là một phần trong chuỗi biến đổi nhanh chóng của băng hà Nam Cực.
Nam Cực cũng là nơi tồn tại sông băng Thwaites, được gọi là “sông băng ngày tận thế” vì nếu tan chảy hoàn toàn, nó có thể khiến mực nước biển toàn cầu dâng cao nhiều mét.
Ông Sasha Montelli, nhà nghiên cứu tại Đại học College London và đồng trưởng đoàn thám hiểm, cảnh báo: “Sự mất băng từ dải băng Nam Cực là một trong những yếu tố chính làm gia tăng mực nước biển trên toàn thế giới”.
Phát hiện hệ sinh thái dưới tảng A-84 mang đến cơ hội đặc biệt cho giới khoa học trong việc nghiên cứu sự thích nghi của sinh vật biển sâu, cũng như đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến hệ sinh thái vùng cực.
Các nhà nghiên cứu kỳ vọng kết quả từ chuyến thám hiểm sẽ giúp hiểu rõ hơn mối liên kết giữa băng hà, đại dương và sự sống, từ đó góp phần dự báo chính xác hơn về những thay đổi môi trường toàn cầu trong tương lai.
