Sở Xây dựng TPHCM mới đây đã có văn bản gửi Sở Tài chính TPHCM, báo cáo tình hình triển khai các công trình, dự án trọng điểm trên địa bàn. Trong đó, dự án cầu Thủ Thiêm 4 – công trình giao thông quan trọng bắc qua sông Sài Gòn, kết nối khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP Thủ Đức) với khu Nam Sài Gòn – tiếp tục gặp khó khăn vì chưa thể thống nhất phương án thiết kế do vướng quy hoạch tĩnh không.
5 phương án thiết kế, vẫn chưa “chốt”
Theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 8/4/2013, cầu Thủ Thiêm 4 có quy mô 4 làn xe. Tuy nhiên, đánh giá cập nhật từ đơn vị tư vấn cho thấy nhu cầu lưu thông đã tăng cao, vì vậy cần mở rộng quy mô lên 6 làn xe, gồm 4 làn cơ giới và 2 làn hỗn hợp, nhằm đảm bảo hiệu quả đầu tư lâu dài.

Hiện có 5 phương án thiết kế được đưa ra, với tổng mức đầu tư sơ bộ dao động từ hơn 4.300 đến gần 9.000 tỉ đồng:
-
Phương án 1: Tĩnh không 10m, tổng mức đầu tư 4.365 tỉ đồng.
-
Phương án 2: Tĩnh không 15m, tổng mức đầu tư 4.840 tỉ đồng.
-
Phương án 3: Tĩnh không 45m (bằng cầu Phú Mỹ), tổng mức đầu tư 8.031 tỉ đồng.
-
Phương án 4: Cầu nâng – tĩnh không khi đóng là 15m, khi mở là 45m, tổng mức đầu tư 5.709 tỉ đồng.
-
Phương án 5: Xây hầm vượt sông, tổng mức đầu tư 8.953 tỉ đồng.
Trong số này, phương án cầu nâng được xem là giải pháp trung hòa giữa yêu cầu thông thuyền và chi phí đầu tư, tuy nhiên vẫn còn nhiều tranh cãi.
Trước đây, TPHCM từng nghiêng về phương án cầu có tĩnh không cố định 15m, phù hợp cho tàu nhà hàng hoạt động.
Tuy nhiên, sau khi đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040, tầm nhìn 2060 được Thủ tướng phê duyệt – trong đó xác định cảng Nhà Rồng – Khánh Hội là một trong ba cảng hành khách quốc tế – phương án tĩnh không 15m không còn phù hợp. Sở Xây dựng cho biết, các đồ án quy hoạch hiện tại chưa xác định rõ tĩnh không thông thuyền của cầu Thủ Thiêm 4. Do đó, chưa thể trình Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến sẽ hoàn thành trong quý III/2025.
Cân nhắc kỹ giữa cầu cố định, cầu nâng và hầm chui
Theo TS. Chu Công Minh – chuyên gia ngành cầu đường, Trường Đại học Bách khoa TPHCM – việc sử dụng cầu nâng là giải pháp độc đáo, giúp tối ưu không gian đô thị và đáp ứng nhu cầu cho tàu lớn lưu thông. Tuy nhiên, loại cầu này có nhược điểm lớn là gây gián đoạn giao thông đường bộ mỗi khi phải nâng nhịp cầu, dẫn đến nguy cơ ùn tắc tại điểm kết nối giao thông huyết mạch của thành phố.

Trong khi đó, phương án xây hầm có chi phí rất lớn và rủi ro kỹ thuật cao. Phương án cầu cố định cao 45m lại cần diện tích đường dẫn lớn và ảnh hưởng đến cảnh quan khu vực trung tâm TP.
Dự án cầu Thủ Thiêm 4 được xem là mắt xích quan trọng trong hệ thống giao thông kết nối khu Đông và khu Nam TPHCM. Vì vậy, việc lựa chọn phương án phù hợp cần được cân nhắc kỹ lưỡng giữa hiệu quả đầu tư, tính khả thi về kỹ thuật và sự đồng bộ với chiến lược phát triển đô thị – cả về giao thông lẫn du lịch đường sông.