Tin tứcMục đích chính là thu hút lượt xem, chia sẻ, bình luận – bất chấp tính xác thực và cảm xúc của những người liên quan.
Từ chiều 19/7, thời điểm xảy ra vụ tai nạn, các fanpage và tài khoản cá nhân trên Facebook bắt đầu đăng tải nhiều câu chuyện liên quan đến các "nạn nhân" trên tàu. Những bài viết này thường sử dụng ngôn từ bi thương, dựng lại hoàn cảnh, đối thoại của các nhân vật được cho là có mặt trên con tàu gặp nạn. Nhiều tình tiết được mô tả theo hướng kịch tính, đánh mạnh vào cảm xúc nhằm lấy nước mắt người đọc.
Phần lớn bài viết sử dụng hình ảnh do AI tạo ra để minh họa. Tuy nhiên, các dấu hiệu nhận biết hình ảnh ảo như dòng chữ cảnh báo “tình tiết hư cấu, hình ảnh minh họa” thường được đặt ở vị trí khó thấy, chữ mờ hoặc rất nhỏ, khiến người xem dễ nhầm tưởng đây là ảnh thật từ hiện trường.
Hậu quả là nhiều người dùng mạng xã hội tin vào nội dung các bài viết, để lại bình luận bày tỏ thương tiếc hoặc chia sẻ về trang cá nhân. Một số tài khoản có lượng người theo dõi lớn còn khiến thông tin lan truyền nhanh chóng, vượt xa kiểm soát của các nền tảng.
Chẳng hạn, một bài viết trên tài khoản cá nhân D.N.Q. với hơn 260.000 người theo dõi đã mô tả hoàn cảnh của một “gia đình anh Quý”, kèm hình ảnh giả được tạo từ AI. Bài viết nhận về 22.000 lượt tương tác, 1.400 lượt chia sẻ và hơn 4.000 bình luận – phần lớn đều thể hiện cảm xúc tin tưởng, xót thương. Sau khi bị phát hiện là nội dung bịa đặt, bài viết đã bị gỡ bỏ.
Một số bài viết lấy cảm hứng từ các chi tiết có thật đã được truyền thông đưa tin, sau đó biến tấu, thêu dệt thêm nhằm khiến câu chuyện trở nên cảm động hơn. Tuy nhiên, những thông tin như danh tính nạn nhân, lời thoại giữa các nhân vật hay hoàn cảnh xảy ra vụ việc đều chưa được xác minh.
Nhiều người đọc không có điều kiện kiểm chứng, dễ dàng bị dẫn dắt cảm xúc và chia sẻ tiếp thông tin sai lệch, tạo thành vòng lặp lan truyền thông tin không chính thống trên diện rộng.
Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 xảy ra vào chiều 19/7. Tàu mang số hiệu QN-7105 đang chở du khách tham quan Vịnh Hạ Long thì gặp sự cố lật úp. Trên tàu lúc đó có 49 người, bao gồm khách du lịch và thủy thủ đoàn.
Tính đến chiều 20/7, lực lượng chức năng đã cứu sống 10 người. Tổng số nạn nhân tử vong được xác nhận là 35 người. Trong đó, 31 người đã xác định được danh tính, 4 người còn lại vẫn đang mất tích.
Thượng tá Cù Quốc Thắng – Phó giám đốc Công an tỉnh Quảng Ninh – cho biết công tác cứu hộ đang được triển khai khẩn trương, dù gặp nhiều khó khăn do thời tiết xấu, biển động do ảnh hưởng của bão số 3. Các đội tìm kiếm vẫn túc trực tại hiện trường dưới sự điều phối của Sở chỉ huy cứu nạn.
Sở Y tế Quảng Ninh cho biết toàn bộ chi phí điều trị cho các nạn nhân bị thương sẽ được miễn phí. Chính quyền tỉnh đã hỗ trợ 5 triệu đồng với mỗi trường hợp bị thương và 25 triệu đồng cho mỗi người tử vong.
Sự xuất hiện của những nội dung bịa đặt trong bối cảnh xảy ra thảm kịch khiến nhiều người bức xúc. Việc lợi dụng nỗi đau tập thể để câu tương tác bị cho là hành vi vô đạo đức, gây tổn thương thêm cho người thân nạn nhân và ảnh hưởng đến công tác truyền thông chính thống.
Giới chuyên gia truyền thông cho rằng người dùng cần cẩn trọng khi tiếp nhận và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội, đặc biệt trong các tình huống nhạy cảm như thiên tai, tai nạn, dịch bệnh... Mỗi cá nhân nên kiểm tra nguồn tin, đối chiếu thông tin từ các cơ quan báo chí chính thống trước khi bình luận hoặc chia sẻ.
