Tin tứcDù sở hữu tấm bằng từ các đại học danh tiếng, nhiều người trẻ Trung Quốc vẫn phải sống trong những căn phòng chật hẹp vài mét vuông, loay hoay tìm việc và đối diện với tương lai bất định. Họ tự nhận mình là “thế hệ bèo tấm” – trôi nổi, không gốc rễ, chen chúc trong những thành phố lớn.
Li Qian, 21 tuổi, từng kéo vali đến Thượng Hải với hy vọng tìm cơ hội việc làm, nhưng sau nhiều tháng thất bại, cô lặng lẽ dọn đồ trở về quê. Trong khu trọ thanh niên, mỗi người chỉ có khoảng 2 m² riêng tư, được che bằng rèm, với giá 80 tệ (280.000 đồng) một đêm. Nơi từng dành cho khách du lịch bụi giờ trở thành “trạm trung chuyển” của giới trẻ thất nghiệp.
Những người may mắn có việc làm lập tức dọn đi ngay. Không ít người rơi vào vòng lặp: nộp hồ sơ – phỏng vấn – thất vọng – rồi lại nộp tiếp. Tại phòng sinh hoạt chung, hàng dài bàn học luôn kín chỗ, nơi người trẻ sửa CV, học kỹ năng mới hay luyện phỏng vấn. Họ cùng chia sẻ cảm giác lạc lõng, mong manh như bèo tấm trên mặt nước.
Số liệu cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên 16-24 tuổi ở Trung Quốc đạt 19% vào tháng 9/2025, nghĩa là cứ 5 người trẻ thì có 1 người không có việc làm. Con số này từng chạm mức kỷ lục 21% năm 2023, trong bối cảnh số sinh viên tốt nghiệp năm 2025 dự kiến đạt mức cao nhất lịch sử – 12,2 triệu người.
Côn, 28 tuổi, rời Thâm Quyến lên Thượng Hải tìm việc thiết kế. Không đủ tiền thuê nhà riêng, anh chọn sống trong nhà trọ, giới hạn chi tiêu 50 tệ mỗi ngày. Anh tự đặt ra mục tiêu nếu 6 tháng tới vẫn không tìm được việc làm, sẽ quay về quê.
Ngay cả sinh viên trường top cũng bi quan. Luo Xi, 20 tuổi, từng thực tập ở nhiều công ty đa quốc gia, nhận định thị trường lao động hiện tại “khốc liệt và đầy bất thường”. “Phần lớn bạn bè tôi chỉ sống cầm chừng. Có việc làm đã là may mắn, còn ước mơ thì tạm gác lại,” cô thừa nhận.
Theo Zhao Litao, nghiên cứu viên cao cấp tại Đại học Quốc gia Singapore, những khó khăn này không đơn thuần do năng lực cá nhân mà là vấn đề mang tính cấu trúc xã hội. Ông gọi đây là tình trạng “mất kết nối” – khi cá nhân tách rời khỏi những chỗ dựa quen thuộc như gia đình, quê hương, mạng lưới cộng đồng. Sống trong nhà trọ xa lạ, họ nhỏ bé, bấp bênh và chịu áp lực ngày càng chồng chất.
Người trẻ thế hệ “bèo tấm” từ hoàn cảnh thực tế tự nghĩ ra nhiều cách để ứng phó.
Côn từng thử mở quầy hamburger nhưng thua lỗ, anh chuyển sang bán xúc xích nướng với vốn nhỏ. “Tôi không ngại việc cử nhân đi bán hàng vỉa hè. Đến năm 35 tuổi, nhiều công việc có thể bị AI thay thế, nên tôi muốn tập kinh doanh từ bây giờ,” Côn nói.
Một bộ phận khác tìm đến tâm linh, như Li Xuehan – sinh viên xã hội học – chia sẻ: “Nếu lá bài Tarot báo tương lai tốt, tôi thấy an tâm hơn. Giữa bất định, tôi cần một thứ gì đó để dẫn dắt.”
Chuyên gia Zhao phân tích áp lực dành cho giới trẻ hiện nay không chỉ có việc làm mà còn là những kỳ vọng từ xã hội, trong khi sự hỗ trợ dành cho họ quá ít.
Ông Zhao cho rằng, để giảm bớt tình trạng này, xã hội cần tạo thêm không gian hỗ trợ đáng tin cậy hơn, từ dịch vụ việc làm, nhà ở, đến các tổ chức cộng đồng. “Thay đổi giá trị xã hội là không thể tránh khỏi. Điều quan trọng là phải xây dựng một môi trường bao dung, chấp nhận nhiều con đường sự nghiệp và lối sống khác nhau,” ông nhấn mạnh.
