Tin tứcTheo chuyên gia tài chính cá nhân người Mỹ Rachel Cruze, con gái của “huyền thoại tài chính” Dave Ramsey, nhiều người mắc phải bốn sai lầm phổ biến dẫn đến tình trạng này.
Chi tiêu vượt quá khả năng
Một trong những thói quen tài chính nguy hiểm nhất là tiêu nhiều hơn số tiền mình kiếm được. Dù thu nhập cao hay thấp, nếu không biết kiểm soát chi tiêu, bạn vẫn có thể rơi vào cảnh nợ nần, không dư dả.
Rachel Cruze nhận định, nhiều người không nắm rõ mình đang kiếm được bao nhiêu tiền mỗi tháng và số tiền đó đã đi đâu. Họ thường tiêu xài theo thói quen hoặc theo cảm hứng, dẫn đến mất kiểm soát ngân sách.
Giải pháp là bắt đầu ghi chép lại thu nhập và toàn bộ khoản chi, dù nhỏ nhất. Từ đó lập kế hoạch chi tiêu thực tế, phù hợp với thu nhập và mục tiêu tài chính của bản thân. Người trẻ có thể tận dụng các ứng dụng quản lý tài chính để dễ dàng theo dõi và điều chỉnh kịp thời.
Coi việc mang nợ là chuyện bình thường
Nhiều người chấp nhận việc vay nợ, trả góp mỗi tháng như một phần hiển nhiên của cuộc sống. Từ trả góp điện thoại, xe máy, nhà cửa đến nợ thẻ tín dụng, khoản nào cũng hợp lý nếu xét riêng lẻ, nhưng cộng dồn lại sẽ trở thành gánh nặng lâu dài.
Rachel Cruze cho rằng càng mang nhiều nợ, bạn càng khó dành dụm cho tương lai, ít có cơ hội đầu tư hay tích lũy tài sản. Để thoát khỏi vòng xoáy này, Cruze gợi ý áp dụng phương pháp “nợ lăn cầu tuyết”. Cụ thể, hãy tập trung trả dứt điểm khoản nợ nhỏ nhất trước, sau đó dùng số tiền đó dồn vào các khoản lớn hơn. Khi trả hết nợ, khoản tiền từng dành cho việc trả nợ có thể chuyển sang tiết kiệm hoặc đầu tư.
Không hình thành thói quen tiết kiệm
Dữ liệu từ Cục Phân tích kinh tế Mỹ cho biết đến tháng 4-2025, người dân Mỹ chỉ tiết kiệm khoảng 4,9% thu nhập khả dụng. Nhiều người không có nổi một khoản quỹ dự phòng để xử lý những rủi ro bất ngờ như ốm đau, thất nghiệp, tai nạn.
Tại Việt Nam, khảo sát của công ty dịch vụ kiểm toán và tư vấn PricewaterhouseCoopers chỉ ra rằng có đến 80% người trẻ chưa có quỹ khẩn cấp. Khi gặp sự cố, họ buộc phải vay nóng hoặc vay tín dụng với lãi suất cao, dẫn đến áp lực tài chính lớn hơn.
Chuyên gia Rachel Cruze khuyên mỗi người nên dành ra một phần thu nhập, dù nhỏ, để xây dựng quỹ dự phòng, dần tiến tới mức tối thiểu tương đương 3-6 tháng chi phí sinh hoạt. Đồng thời, hãy dành ít nhất 15% thu nhập hàng tháng cho các khoản đầu tư dài hạn như hưu trí hoặc bảo hiểm.
So sánh bản thân với người khác
Không ít người tiêu tiền chỉ để theo kịp bạn bè, đồng nghiệp hay hình ảnh của người nổi tiếng trên mạng xã hội. Việc mua xe, sắm đồ hiệu hay du lịch sang chảnh chỉ để chứng tỏ bản thân sẽ khiến túi tiền ngày càng eo hẹp, đôi khi còn phải vay mượn để “bằng bạn bằng bè”.
Rachel Cruze cho rằng tận hưởng cuộc sống không sai, nhưng việc chạy theo người khác một cách mù quáng sẽ khiến bạn kiệt quệ cả về tài chính lẫn tinh thần. Thay vào đó, hãy tập trung vào mục tiêu riêng, hài lòng với những gì mình đang có và kiên trì thực hiện kế hoạch tài chính phù hợp với khả năng.
Những thói quen tưởng chừng nhỏ nhặt ấy, nếu duy trì lâu dài, có thể tạo ra sự khác biệt lớn về tài chính trong tương lai.
