Các nhà khảo cổ học Hungary vừa phát hiện tàn tích của một thành phố La Mã cổ đại mang tên Maestriana, từng thịnh vượng suốt ba thế kỷ đầu Công nguyên, nằm sâu dưới lòng thị trấn Zalaszentgrót, miền Tây Hungary.
Phát hiện được công bố sau đợt khảo sát của Bảo tàng Göcseji cho thấy ba giếng nước cổ có niên đại từ thế kỷ thứ 2 được khai quật nguyên vẹn. Hai trong số đó vẫn còn khung gỗ ban đầu, được xem là bằng chứng hiếm hoi cho thấy cuộc sống từng tồn tại nơi đây gần 2.000 năm trước.

Theo tư liệu lịch sử, Maestriana là một đô thị La Mã nằm dọc tuyến giao thương cổ nối các vùng thuộc đế chế. Cư dân ban đầu là người Celt – nhóm dân tộc Ấn - Âu cổ đại, về sau bị đồng hóa bởi người La Mã. Thành phố từng phát triển rực rỡ từ thế kỷ thứ 1 đến thế kỷ thứ 4, trước khi biến mất khỏi bản đồ châu Âu.
Ông László Vándor, nguyên giám đốc Bảo tàng Göcseji – người trực tiếp tham gia khai quật, cho biết: “Những chiếc giếng là minh chứng sống động cho sự hiện diện của Maestriana. Chúng được bảo tồn rất tốt, cho thấy kỹ thuật xây dựng tiên tiến của cư dân La Mã cổ.”
Theo ông Vándor, vài năm trước, nhóm khảo cổ từng phát hiện dấu tích kiến trúc và một ngôi mộ gạch La Mã tại phố Szabadság, trung tâm thị trấn Zalaszentgrót. Tuy nhiên, những phát hiện mới lần này được xem là đột phá, củng cố giả thuyết rằng một phần thành phố cổ vẫn còn nằm sâu dưới lớp đất của khu dân cư hiện đại.
Các nhà nghiên cứu nhận định, việc khai quật Maestriana gặp nhiều khó khăn do phần lớn khu vực di tích nằm ngay dưới các công trình xây dựng của thị trấn hiện nay. Hàng trăm năm phát triển đô thị đã phá hủy hoặc che lấp phần lớn dấu tích cổ xưa. Dù vậy, những giếng nước còn sót lại đang mở ra hướng nghiên cứu mới, giúp giới khảo cổ có thể tái dựng bức tranh về đời sống, văn hóa và sinh hoạt của người La Mã ở vùng đất này.
Giới chuyên môn đánh giá Maestriana từng là trung tâm giao thương quan trọng của đế chế La Mã ở khu vực Trung Âu. Nơi đây được cho là điểm giao thoa văn hóa giữa người Celt bản địa và người La Mã, hình thành một cộng đồng đa sắc tộc và năng động.
Hiện các nhà khảo cổ đang tiếp tục mở rộng khu vực khai quật để xác định quy mô thật sự của Maestriana. Việc phát hiện các công trình cổ còn nguyên vẹn sau hai thiên niên kỷ được xem là bước tiến quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về quá trình La Mã hóa ở Trung Âu và lịch sử hình thành của Hungary thời cổ đại.
Ông Vándor nhận định: “Những gì đang nằm dưới lòng đất Zalaszentgrót có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Còn rất nhiều bí ẩn của thành phố La Mã cổ này đang chờ được khám phá.”
Phát hiện về Maestriana đang thu hút sự quan tâm của giới khảo cổ quốc tế, mở ra hi vọng “hồi sinh” một đô thị đã mất suốt gần 2.000 năm.