Tin tứcDù ngập trong rác thải sinh hoạt, nơi đây lại là điểm đến gây tò mò cho nhiều du khách và là một trong những trung tâm tái chế hoạt động hiệu quả nhất thế giới.
Manshiyat Naser là nơi sinh sống của khoảng 100.000 người, phần lớn là cộng đồng Zabbaleen – một từ trong tiếng Ả Rập có nghĩa là “người nhặt rác”. Trong suốt nhiều thập kỷ, họ thu gom rác từ khắp thủ đô Cairo, mang về khu phố để phân loại và tái chế. Với người dân nơi đây, rác không chỉ là phương tiện mưu sinh mà còn là một phần của cuộc sống.
Trên các con đường, trong hẻm nhỏ, trước hiên nhà hay trong thùng xe tải, rác được chất đống ngổn ngang. Tuy nhiên, quy trình xử lý không hề lộn xộn. Mỗi gia đình trong khu phố đều đảm nhiệm một công đoạn nhất định, từ thu gom, phân loại, rửa sạch cho đến tái chế thành nguyên liệu hoặc sản phẩm hoàn chỉnh.
Trong nhiều gia đình, đàn ông đảm nhận việc thu gom rác từ các khu dân cư tại trung tâm Cairo, mỗi ngày mang về khoảng 30 - 40kg. Sau đó, phụ nữ sẽ xử lý rác tại nhà: rác hữu cơ được tận dụng làm thức ăn cho vật nuôi, phần còn lại được phân chia thành nhựa, kim loại, giấy, thủy tinh, vải…
Nhựa tái chế tại Manshiyat Naser có giá trị cao. Cuối năm 2023, giá nhựa vụn đạt khoảng 860 USD mỗi tấn. Viên nhựa tái chế dùng làm nguyên liệu sản xuất đồ gia dụng, thiết bị y tế, thậm chí tăng gấp đôi giá trong năm 2022. Một số hộ còn mở xưởng ngay trong nhà để chế biến thủy tinh, sản xuất giấy tái chế hoặc làm ra các sản phẩm như đồ trang sức, thảm, văn phòng phẩm xuất khẩu đi nhiều nước.
Khu phố từng bị gắn mác “người rác”, nhiều cư dân bị kỳ thị trong thời gian dài. Tuy nhiên, khi xu hướng sống xanh và phát triển bền vững lan rộng, vai trò của cộng đồng Zabbaleen dần được nhìn nhận với sự tôn trọng. Nhiều người tại đây tự nhận mình là doanh nhân, không phải người làm nghề nhặt rác.
Du khách tò mò bắt đầu tìm đến Manshiyat Naser để tìm hiểu cuộc sống tại khu phố tái chế. Một số công ty du lịch mở tour trải nghiệm trong ngày với mức giá khoảng 40 USD. Các vlogger nổi tiếng cũng từng đến đây ghi hình, trong đó có Drew Binsky – người chuyên khám phá những điểm đến độc lạ trên thế giới.
Dù đóng góp không nhỏ vào công tác xử lý rác của thành phố, người Zabbaleen vẫn chưa được tích hợp đầy đủ vào hệ thống quản lý đô thị. Năm 2003, chính quyền Cairo ký hợp đồng với các công ty rác nước ngoài. Việc sử dụng xe tải kín khiến người Zabbaleen không tiếp cận được rác như trước, dẫn đến thu nhập bị ảnh hưởng và tỷ lệ tái chế sụt giảm đáng kể do không có phân loại tại nguồn.
Năm 2009, chính phủ ra lệnh tiêu hủy toàn bộ đàn lợn để ngăn ngừa dịch cúm, làm mất đi nguồn xử lý rác hữu cơ quan trọng và khiến hàng nghìn người Zabbaleen lâm vào cảnh mất kế sinh nhai.
Dù trải qua nhiều khó khăn và thiếu sự hỗ trợ từ chính quyền, cộng đồng Zabbaleen vẫn bám trụ tại Manshiyat Naser, tiếp tục công việc tái chế như một phần gắn bó với họ qua nhiều thế hệ. Với họ, mỗi túi rác là một cơ hội – không chỉ để sống, mà còn để xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn bằng đôi tay và lòng kiên trì.
