Tin tứcThông tin được đưa ra tại hội thảo "Mức sinh ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp chính sách" do Viện Xã hội học và Tâm lý học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức ngày 23/9, với sự tham dự đông đảo các chuyên gia, nhà quản lý.
Theo PGS-TS Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, những năm 1970, phụ nữ Việt Nam trung bình sinh 5 con. Sau nhiều nỗ lực thực hiện chính sách giảm sinh, đến năm 2006, Việt Nam đã bước vào giai đoạn mức sinh thay thế (2,01 con/phụ nữ) và duy trì ổn định trong nhiều năm.
Tuy nhiên, đến năm 2023, mức sinh chỉ còn 1,96 con/phụ nữ – thấp nhất trong 63 năm, đánh dấu sự sụt giảm mạnh về mức sinh, đưa Việt Nam trở thành quốc gia có mức sinh thấp nhất Đông Nam Á.
Trong giai đoạn 1989-2014, mức sinh giảm chủ yếu nhờ việc hạn chế sinh con thứ ba trở lên. Tuy nhiên, xu hướng này đã thay đổi đáng kể trong thập kỷ qua.
Mức sinh giảm sâu nhất ở các thành phố lớn và các tỉnh phát triển, có nơi chỉ còn dưới 1,5 con/phụ nữ. Trong khi đó, nhiều tỉnh miền núi phía Bắc và Đồng bằng sông Hồng vẫn có mức sinh cao. Sự chênh lệch này tạo ra những bất cập trong phân bổ dân số và nguồn lao động.
Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu mức sinh thấp kéo dài, Việt Nam sẽ phải đối mặt với suy giảm dân số, thiếu hụt lao động, và đẩy nhanh quá trình già hóa dân số. Điều này sẽ tạo áp lực lớn lên hệ thống an sinh xã hội.
Các chuyên gia tại hội thảo đề xuất Việt Nam cần thay đổi chính sách từ việc giảm sinh sang khuyến khích và hỗ trợ sinh con, đặc biệt ở những khu vực có mức sinh thấp. Các giải pháp được đưa ra bao gồm hỗ trợ tài chính, nhà ở.
Cải thiện hệ thống nhà trẻ, trường học, y tế và hỗ trợ sinh sản; Xây dựng hệ thống luật pháp và tiêu chuẩn minh bạch.
Tăng cường vai trò của chính quyền địa phương trong việc quản lý và hỗ trợ các hộ sản xuất.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc nâng mức sinh đã xuống thấp là rất khó khăn và tốn kém. Do đó, các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải hành động sớm để ổn định mức sinh và chuẩn bị cho giai đoạn già hóa dân số sắp tới.
