Theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, các quy định về dẫn độ hiện được lồng ghép trong Luật Tương trợ tư pháp năm 2007 đã bộc lộ nhiều bất cập sau hơn 16 năm thực hiện. Việc ban hành một đạo luật riêng về dẫn độ là cần thiết nhằm đảm bảo tính đồng bộ, hiện đại, khả thi và phù hợp với pháp luật quốc tế, đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc ký kết, thực hiện các điều ước quốc tế liên quan.
Dự thảo Luật Dẫn độ gồm 4 chương, 45 điều, trong đó sửa đổi 19 điều, bổ sung 10 điều và bãi bỏ 1 điều so với quy định hiện hành. Một trong những điểm mới là chuyển thẩm quyền áp dụng nguyên tắc “có đi có lại” từ Bộ Ngoại giao sang Bộ Công an. Về chi phí dẫn độ, dự thảo quy định rõ trường hợp Việt Nam là bên yêu cầu hay bên được yêu cầu sẽ chịu trách nhiệm chi trả chi phí tương ứng với giai đoạn thực hiện việc dẫn độ.
Dự thảo cũng quy định các trường hợp có thể từ chối dẫn độ như: hành vi không phải là tội phạm theo pháp luật Việt Nam; người bị yêu cầu có khả năng bị tra tấn, truy bức do phân biệt đối xử về chủng tộc, tôn giáo, giới tính, quan điểm chính trị… hoặc trường hợp liên quan đến tội phạm quân sự, chính trị. Cơ chế phối hợp giữa Bộ Công an, TAND, VKSND và các cơ quan liên quan cũng được làm rõ trong luật.
Về dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết việc ban hành luật riêng là cần thiết để tháo gỡ khó khăn trong thực tiễn thi hành Luật Tương trợ tư pháp, đồng thời đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, hội nhập quốc tế.
Dự thảo gồm 4 chương, 45 điều, sửa đổi 14 điều, bổ sung 18 điều và bỏ 5 điều so với luật hiện hành. Theo đó, Bộ Công an sẽ là Cơ quan Trung ương về chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù. Các điều kiện chuyển giao bao gồm: người đó là công dân Việt Nam (trong trường hợp tiếp nhận) hoặc công dân nước ngoài có cư trú lâu dài (trong trường hợp chuyển giao); hành vi phạm tội phải là tội hình sự theo luật của cả hai bên; bản án đã có hiệu lực pháp luật; thời gian chấp hành án còn lại tối thiểu một năm (hoặc có thể ngắn hơn trong trường hợp đặc biệt) và có sự đồng ý của người bị chuyển giao.
Chi phí chuyển giao do ngân sách nhà nước chi trả tùy theo vai trò là nước tiếp nhận hoặc nước chuyển giao. Tuy nhiên, cá nhân, tổ chức cũng có thể tự nguyện hỗ trợ chi phí theo quy định của pháp luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng việc xây dựng hai luật riêng biệt là bước tiến quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật trong lĩnh vực hợp tác tư pháp quốc tế, góp phần bảo vệ quyền lợi công dân, đồng thời nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm có yếu tố nước ngoài.