Tin tứcĐặc biệt là bổ sung chế độ thai sản, linh hoạt thời điểm nhận lương hưu và quy định mới về đóng một lần.
Theo quy định mới, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được bổ sung chế độ thai sản – trước đây chỉ áp dụng cho người lao động có BHXH bắt buộc. Cụ thể, cả nam và nữ tham gia BHXH tự nguyện nếu đã đóng đủ từ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con sẽ được nhận trợ cấp 2 triệu đồng mỗi con. Trường hợp thai chết lưu từ 22 tuần tuổi cũng được hỗ trợ tương tự.
Nếu cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH tự nguyện thì cả hai đều được nhận trợ cấp. Trường hợp chỉ mẹ tham gia mà qua đời sau sinh, cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ là người nhận. Kinh phí trợ cấp này do ngân sách nhà nước chi trả, mức hưởng có thể được điều chỉnh tùy điều kiện kinh tế – xã hội.
Ngoài ra, người tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 1/1/2021 sẽ có quyền lựa chọn thời điểm nhận lương hưu linh hoạt. Theo Luật BHXH 2024, thời gian tham gia tối thiểu để hưởng lương hưu được giảm từ 20 năm xuống 15 năm. Do đó, những người đã tham gia từ trước vẫn có thể lựa chọn nghỉ hưu theo mốc cũ (20 năm đóng, tuổi nghỉ hưu nam 60, nữ 55) hoặc theo quy định mới (15 năm đóng và tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật Lao động 2019 – nam đủ 62 tuổi năm 2028, nữ đủ 60 tuổi năm 2035).
Trường hợp người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thiếu năm đóng BHXH, từ 1-7-2025 được phép đóng một lần cho số năm còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy nhiên, thời gian được phép đóng gộp không vượt quá 5 năm (giảm so với quy định hiện hành là 10 năm). Số tiền đóng sẽ tính theo mức bình quân các tháng còn thiếu và áp dụng lãi suất đầu tư của Quỹ BHXH do cơ quan bảo hiểm công bố.
Ví dụ, bà Lan sinh tháng 1-1969, đến tháng 9-2025 đủ điều kiện về tuổi nhưng mới đóng được 12 năm 8 tháng. Bà có thể đóng gộp thêm 2 năm 4 tháng còn thiếu và bắt đầu hưởng lương hưu từ tháng 10-2025.
Mức lương hưu của người tham gia BHXH tự nguyện được tính tương đương BHXH bắt buộc. Lao động nữ có 15 năm đóng được hưởng 45% mức lương bình quân đóng BHXH, trong khi nam là 40%. Mức tối đa không vượt quá 75%. Người hưởng lương hưu cũng sẽ được cấp thẻ bảo hiểm y tế suốt đời.
Theo ông Lê Hùng Sơn – Giám đốc BHXH Việt Nam, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 2,3 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, gấp hơn 10 lần so với năm 2017. Đây là kết quả của việc cải cách thủ tục, tăng cường truyền thông và chính sách hỗ trợ đóng phí cho nhóm yếu thế.
Luật mới được kỳ vọng sẽ mở rộng độ bao phủ BHXH, tạo cơ hội cho hàng triệu lao động tự do được bảo vệ khi về già.
