Tin tứcTheo Đoàn giám sát, việc ban hành và thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường đã đạt nhiều kết quả tích cực. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương đã ban hành hơn 500 văn bản hướng dẫn, trong đó có hơn 30 văn bản do Chính phủ và các bộ ban hành, cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước về bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển mạnh sang quản lý môi trường bằng công cụ kinh tế với sự tham gia của toàn xã hội.
Công tác bảo vệ môi trường đạt và vượt nhiều mục tiêu đề ra. Các nguồn thải lớn được kiểm soát chặt chẽ, không để xảy ra sự cố nghiêm trọng; nhiều mô hình đô thị, nông thôn, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề, cơ sở sản xuất sinh thái, thân thiện môi trường đã hình thành.
Trong giai đoạn 2022–2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) đã thanh tra 812 cơ sở, xử phạt 348 cơ sở với tổng số tiền 96,7 tỷ đồng. Các địa phương xử phạt gần 15.000 vụ, tổng số tiền 643 tỷ đồng. Kiểm toán Nhà nước tiến hành 12 cuộc kiểm toán; lực lượng Cảnh sát môi trường điều tra, phát hiện, khởi tố trên 2.300 vụ với gần 3.000 bị can.
Công tác quản lý chất thải có tiến triển rõ rệt, tỷ lệ thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tăng dần, đến hết năm 2024 đạt 97,26% ở đô thị và 80,5% ở nông thôn; hình thức chôn lấp giảm đáng kể.
Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện Luật Bảo vệ môi trường 2020 vẫn còn tồn tại hạn chế. Ô nhiễm môi trường còn diễn biến phức tạp, có thời điểm nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn. Chỉ số chất lượng không khí nhiều khi vượt ngưỡng an toàn, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân.
Một số thời điểm, Hà Nội và TP. HCM nằm trong nhóm đô thị ô nhiễm nhất thế giới. Chất lượng nước tại nhiều đoạn sông tập trung ở khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ – Đáy và hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải chậm được cải thiện.
Hạ tầng kỹ thuật phục vụ bảo vệ môi trường, đặc biệt trong thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và nước thải, vẫn lạc hậu. Tỷ lệ tuần hoàn, tái sử dụng nước thải và tái chế chất thải rắn công nghiệp còn thấp. Một số loại chất thải nguy hại, bao bì hóa chất bảo vệ thực vật phát sinh từ hộ gia đình chưa được thu gom, xử lý riêng, còn lẫn trong rác thải sinh hoạt. Nhiều cơ sở y tế ở địa phương gặp khó khăn trong thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn y tế nguy hại.
Đoàn giám sát kiến nghị thời gian tới cần có giải pháp đột phá như đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế và chính sách về bảo vệ môi trường, tổ chức thực thi quyết liệt, tăng cường nguồn lực, phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu để bảo đảm phát triển bền vững.