Tin tứcTại Nghị quyết số 201/2025/QH15 được Quốc hội ban hành ngày 29/5/2025, một cơ chế mới mang tính đột phá đã được thông qua: cho phép thí điểm chỉ định thầu trong các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang không sử dụng vốn đầu tư công.
Theo đề xuất của Bộ Xây dựng, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể giao chủ đầu tư không qua đấu thầu trong hai trường hợp. Thứ nhất, với các dự án đã có quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc các văn bản pháp lý tương đương, có thể giao trực tiếp cho chủ đầu tư. Thứ hai, nếu chưa có chủ trương đầu tư, thì việc chấp thuận đầu tư sẽ đi kèm với việc chỉ định chủ đầu tư.
Cơ chế này nhận được sự đồng thuận từ giới chuyên gia, doanh nghiệp và nhiều tổ chức nghiên cứu. Bởi lẽ, trong thời gian qua, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư thường mất nhiều tháng, thậm chí cả năm, khiến nhiều dự án nhà ở xã hội bị đình trệ ngay từ khâu đầu tiên. Việc cho phép chỉ định thầu sẽ rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, giảm chi phí hành chính và khơi thông dòng vốn xã hội hóa cho lĩnh vực đang rất cần thúc đẩy này.
Thực tế, chỉ định thầu không phải là khái niệm xa lạ. Hình thức này từng được áp dụng trong nhiều dự án hạ tầng cấp bách, có tính chất đặc thù. Đối với nhà ở xã hội – một lĩnh vực có tính chính sách rõ nét – việc áp dụng cơ chế tương tự, nếu được thực hiện minh bạch và có tiêu chí cụ thể, sẽ không làm mất đi tính công bằng hay hiệu quả đầu tư.
Các chuyên gia khuyến nghị, điều quan trọng nhất là thiết kế một bộ tiêu chí rõ ràng cho việc lựa chọn nhà đầu tư, bao gồm: năng lực tài chính, kinh nghiệm triển khai dự án tương tự, năng lực triển khai thi công đúng tiến độ và bảo đảm chất lượng công trình. Những tiêu chí này cần được công khai và giám sát chặt chẽ trong toàn bộ quá trình thực hiện dự án.
Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cần xây dựng một hệ thống hậu kiểm hiệu quả để phòng ngừa sai phạm, bảo đảm các chủ đầu tư thực hiện đúng cam kết, tránh lợi dụng chính sách để trục lợi.
Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở xã hội đang rất lớn, nhưng nguồn cung lại hạn chế, việc thí điểm chỉ định thầu được kỳ vọng sẽ tạo ra bước chuyển mới. Đây không chỉ là giải pháp ngắn hạn gỡ vướng thủ tục, mà còn là cơ hội để xây dựng cách tiếp cận mới trong điều hành chính sách nhà ở, với tư duy linh hoạt và thiết thực hơn.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo: bất kỳ cơ chế đặc thù nào cũng chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với công cụ kiểm soát mạnh, sự minh bạch cao và quyết tâm cải cách từ cơ quan quản lý. Nếu làm được điều đó, chính sách mới sẽ tạo được niềm tin cho doanh nghiệp, người dân, đồng thời thúc đẩy thị trường nhà ở xã hội phát triển ổn định và bền vững hơn trong những năm tới.
