Tin tứcPhó Thủ tướng nhấn mạnh, tình hình thiên tai thời gian qua diễn biến rất phức tạp. Bão số 9 vừa qua chưa khắc phục xong thì tiếp đến bão số 10, nay lại chuẩn bị đón bão số 11. Đây có thể coi là hiện tượng "thiên tai kép" khi hậu quả các cơn bão trước chưa khắc phục thì bão sau đã ập tới.
"Bài học từ bão số 9, số 10 cho thấy bão ngày càng bất thường, tốc độ di chuyển và cường độ tăng nhanh, gây khó khăn lớn cho công tác ứng phó", Phó Thủ tướng nói.
Phạm vi ảnh hưởng của bão số 11 được dự báo từ Quảng Ninh đến Hà Tĩnh, trên 11 tỉnh, thành phố có nguy cơ bị tác động, tuy nhiên, Phó Thủ tướng lưu ý nguy hiểm không chỉ ở vùng tâm bão, mà cả các khu vực ngoài vùng tâm bão, nơi dễ xảy ra mưa lớn, lốc xoáy, sạt lở, lũ ống, lũ quét. Nhiều thiệt hại vừa qua như ở Ninh Bình, Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái… sau bão số 10 đã chứng minh điều này.
Vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải báo cáo chi tiết về dự báo bão, mưa, thủy văn, hồ đập, từ đó đưa ra cảnh báo và khuyến cáo cụ thể cho từng địa phương.
"Dự báo khí tượng thủy văn là cực kỳ quan trọng. Nhưng quan trọng hơn là cách ứng phó. Phải rút ra bài học xương máu từ thiệt hại vừa qua để nhận thức đúng mức độ nguy hiểm, có kịch bản ứng phó kịp thời, không để bị động, lúng túng" – Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Bão số 11 di chuyển nhanh và đang mạnh lên
Theo ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, chiều tối ngày 3/10, bão đi vào vùng biển phía đông khu vực giữa Biển Đông, trở thành cơn bão số 11 trong năm 2025.
Bão di chuyển nhanh, tiếp tục mạnh lên và đạt cường độ mạnh nhất cấp 12, giật cấp 14-15 trên khu vực phía đông bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc).
Ông Khiêm nêu 2 kịch bản đổ bộ của bão số 11. Thứ nhất (có xác suất khoảng 70-75%), bão sẽ di chuyển theo hướng lệch Bắc nhiều hơn, di chuyển trên đất liền Trung Quốc nhiều hơn (tương tự đường đi của bão số 9).
Vì vậy, khi đến khu vực phía bắc của tỉnh Quảng Ninh sẽ suy yếu đi từ 2-4 cấp so với thời điểm bão mạnh nhất; vịnh Bắc Bộ gió mạnh cấp 9-10, đất liền Quảng Ninh-Hải Phòng gió mạnh cấp 8-9 và gây mưa to ở Bắc Bộ (trọng tâm là khu vực trung du và vùng núi).
Kịch bản thứ 2 cực đoan hơn (có xác suất khoảng 25-30%). Bão di chuyển về phía nam chủ yếu trên biển nên suy yếu ít hơn kịch bản 1.
Vì vậy, cường độ bão khi đi vào khu vực Quảng Ninh sẽ mạnh hơn so với kịch bản 1, có thể gây gió mạnh cấp 9-10 (giật cấp 12-14), ảnh hưởng sẽ mở rộng xuống phía nam (Quảng Ninh - Ninh Bình); mưa cũng sẽ lớn hơn, vùng gió mạnh cũng sâu hơn trong đất liền. Dự kiến khoảng chiều tối ngày 5/10, bão đi vào vịnh Bắc Bộ. Đến rạng sáng 6/10, bão đổ bộ vào đất liền tỉnh Quảng Ninh.
Từ đêm 5/10 đến hết đêm 7/10, ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến 100-200 mm, cục bộ có nơi trên 300 mm; riêng khu vực vùng núi, trung du Bắc Bộ, lượng mưa phổ biến từ 150-250 mm, cục bộ có nơi trên 400 mm. Cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn (trên 200 mm trong 3 giờ).
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, mưa to được dự báo bắt đầu từ tối 6/10, mạnh nhất vào đêm và rạng sáng 7/10. Trọng điểm mưa là các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Hà Giang. Khu vực Bắc Ninh và Hà Nội cũng sẽ nằm trong vùng mưa lớn. Đến ngày 7/10, mưa lan xuống Bắc Thanh Hóa và Bắc Nghệ An.
Bão số 11 cũng có khả năng gây ra một đợt lũ mới, từ ngày 6/10-9/10, với đỉnh lũ từ báo động 2 đến báo động 3, đặc biệt nguy hiểm tại khu vực Đông Bắc Bộ: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Thái Nguyên, Bắc Kạn.
Dự báo mưa lớn từ thượng nguồn Trung Quốc đổ về có thể làm gia tăng áp lực cho toàn lưu vực sông Lô. Các hồ, đặc biệt là thủy điện nhỏ ở Hà Giang, phải tính toán kỹ phương án vận hành, tuyệt đối không để xảy ra sự cố mất an toàn…
Không chỉ ứng phó bão, mà cả các hiện tượng thiên tai đi kèm
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Bão số 11 hết sức nguy hiểm, là "thiên tai chồng thiên tai". Các địa phương cần nhận thức rõ tính chất đặc biệt phức tạp của tình hình để có biện pháp kịp thời, không được chủ quan.
Trước tình huống có 3 cơn bão đổ bộ liên tiếp, kèm theo nhiều loại hình thiên tai (bão, lũ, ngập lụt, lũ ống, lũ quét, sạt lở, thậm chí vỡ đê và cả tác động xả lũ xuyên biên giới từ phía thượng lưu phía Trung Quốc…), các cơ quan dự báo cần tiếp tục cập nhật, kết hợp dự báo quốc tế với kinh nghiệm thực tiễn, chuẩn bị cho tình huống "bão chồng bão, đa thiên tai".
Phó Thủ tướng đánh giá cao các địa phương đã thông báo cho 100% tàu thuyền, nhưng yêu cầu phải kiểm tra, giám sát trực tiếp, tránh tình trạng "không kiểm tra, không cưỡng chế là không được". Các địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình cần đặc biệt cảnh giác nguy cơ dông, lốc xoáy trước bão.
Do sau bão số 10, nhiều đoạn đê sông, đê biển còn yếu, Phó Thủ tướng yêu cầu trong hai ngày trước bão đổ bộ các địa phương phải huy động lực lượng xử lý ngay, "bão vào thì không còn làm được".
Phó Thủ tướng đánh giá vùng núi trung du Bắc Bộ là khu vực đặc biệt nguy hiểm, nhiều nơi chưa khắc phục hết thiệt hại, tìm kiếm cứu nạn còn dang dở, nay lại đối mặt mưa lớn. Vì vậy, cơ quan khí tượng – thủy văn cần khoanh định chính xác khu vực mưa lớn, tính toán cả lượng nước đổ về từ thượng nguồn.
Các địa phương phải khoanh vùng nguy cơ sạt lở, di dời dân khỏi điểm xung yếu, sử dụng trường học kiên cố làm nơi tránh trú, đảm bảo lương thực, y tế dài ngày.
Chính quyền địa phương, công an, quân đội phải kiên quyết cưỡng chế di dời trong trường hợp người dân không chấp hành, đồng thời bảo đảm an toàn tài sản, tàu thuyền để bà con yên tâm.
Về bảo đảm an toàn hồ đập, thủy điện, thủy lợi, Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm điều tiết, kiểm soát, quyết định thời điểm xả lũ, cắt lũ, không để "lũ chồng lũ, ngập lụt nghiêm trọng ở đô thị"; đề nghị tăng cường trao đổi thông tin với phía Trung Quốc về thủy văn các lưu sông bên kia biên giới, đặc biệt dữ liệu xả lũ.
Bộ Quốc phòng được bổ sung xuồng, ca-nô cho các tỉnh miền núi để ứng cứu khi bị lũ lụt cô lập, chia cắt. Các lực lượng thực hiện phương châm "4 tại chỗ", mang theo lương thực, nước uống, y tế, xăng dầu, thiết bị thông tin để duy trì kết nối.
Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng rà soát toàn bộ hạ tầng điện, giao thông, công trình xây dựng để có thể thích ứng với cấp độ bão ngày càng mạnh. Riêng với Hà Nội, cần có kịch bản chống ngập, không lấp hồ, sông; quy hoạch thêm không gian chứa nước tạm thời, kể cả dưới sân vận động, trường học.
Liên quan đến việc xây dựng quy trình ứng phó khi xảy ra bão, lũ, thiên tai chồng thiên tai, Phó Thủ tướng cho rằng cần ban hành quy trình, quy chế chuẩn để ứng phó, thay đổi phương pháp điều hành "không thể họp bàn chung chung khi bão đã đến".
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra khung phân loại cấp độ thiên tai, và phải tiếp cận ứng phó dựa vào cấp độ đó để huy động, bố trí lực lượng. Có những việc chỉ cần các bộ, ngành, địa phương tự xử lý, Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia chỉ giám sát, nhưng cũng có những tình huống lực lượng Trung ương phải trực tiếp vào cuộc.
Theo Phó Thủ tướng, cần phải ban hành thành các quy chuẩn, quy trình chuẩn, văn bản pháp lý để đảm bảo thực thi. Trong đó, tất cả các khâu từ lực lượng quân đội, quốc phòng tại chỗ, công tác dự báo, phương án trước – trong – sau bão, ứng phó từng loại thiên tai cụ thể đều phải có phương án và kịch bản.
"Kịch bản, phương án, quy trình, quy chế là yêu cầu bắt buộc, phải quy trình hóa và đưa thành văn bản pháp lý để triển khai. Mỗi địa phương, mỗi ngành phải có phương án cụ thể; mỗi địa bàn phải có một người toàn quyền chỉ đạo. Phải phân công, phân nhiệm rõ ràng. Ai tham gia, đánh ở đâu, đánh thế nào phải được xác định ngay từ đầu", Phó Thủ tướng nói.
Ngay sau cuộc họp này, địa phương nào có thể thì phải lập kịch bản, phương án cụ thể, trong khi chưa có quy chế, phải tạm thời phân công người phụ trách từng địa bàn, "mỗi nơi phải có một người được giao toàn quyền chỉ đạo".
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần có ngay một văn bản chỉ đạo tất cả địa phương trong vùng ảnh hưởng trực tiếp của bão và cả vùng ngoài ảnh hưởng, về các vấn đề: Đê điều, nước lũ, nguy cơ vỡ đê.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý khi chống bão, không chỉ có bão, mà còn trước – trong – sau bão với các hiện tượng thiên tai đi kèm, nối tiếp hoặc phát sinh sau bão. Đơn cử như tình trạng ngập lụt tại Hà Nội hay các đô thị lớn cũng phải có kịch bản 4 tại chỗ, điều tiết giao thông, bảo đảm hạ tầng điện, hoạt động của các trường học, công sở phải chuẩn bị ra sao… để giảm thiệt hại.
Cơ quan dự báo cũng phải có cảnh báo cụ thể về ngập úng đối với các đô thị, chỉ rõ cần áp dụng phương án, kịch bản chống ngập, chống thiệt hại do lũ lụt.
Phó Thủ tướng nêu rõ: "Chúng ta phải lấy kịch bản xấu nhất để dự báo. Dự báo càng cao, cảnh giác càng cao, chuẩn bị càng toàn diện, đồng bộ thì thiệt hại càng ít".
