Tin tứcTrong dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế lấy ý kiến nhân dân, một đề xuất đáng chú ý là tăng mức xử phạt hành vi lựa chọn giới tính thai nhi lên đến 100 triệu đồng.
Theo Bộ Y tế, lựa chọn giới tính thai nhi là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chênh lệch giới tính khi sinh, gây ảnh hưởng lâu dài tới cấu trúc nhân khẩu học, xã hội và gia đình. Dù đã có quy định cấm từ Pháp lệnh Dân số, hành vi này vẫn âm thầm diễn ra tại nhiều địa phương, đặc biệt ở khu vực phía Bắc.
Số liệu thống kê cho thấy, tỷ số giới tính khi sinh tại Việt Nam từ năm 2006 đến nay liên tục ở mức cao, vượt ngưỡng cân bằng tự nhiên (103–107 bé trai/100 bé gái). Cụ thể, năm 2006 là 109,8; năm 2015 tăng lên 112,8 và năm 2024 vẫn ở mức 111,4. Đáng chú ý, Bắc Ninh và Vĩnh Phúc dẫn đầu với tỷ lệ 118,5, Hà Nội đạt 118,1 và Hưng Yên là 116,7.
Nếu xu hướng này không được kiểm soát, đến năm 2039, Việt Nam có thể dư thừa 1,5 triệu nam giới trong độ tuổi kết hôn và con số này có thể lên đến 2,5 triệu vào năm 2059. Sự mất cân bằng nghiêm trọng về giới tính sẽ kéo theo hệ lụy xã hội nặng nề như gia tăng tội phạm, buôn bán phụ nữ và trẻ em, bạo lực giới, hôn nhân ép buộc và phá vỡ cấu trúc gia đình.
Trước nguy cơ đó, Bộ Y tế đề xuất nâng mức xử phạt tối đa với hành vi lựa chọn giới tính thai nhi lên 100 triệu đồng đối với cá nhân vi phạm. Hiện nay, mức xử phạt cao nhất mới chỉ là 30 triệu đồng, được cho là chưa đủ sức răn đe.
Ngoài biện pháp tài chính, Bộ Y tế cũng đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ như: công khai định kỳ các địa phương có tỷ lệ mất cân bằng giới tính cao; đẩy mạnh tuyên truyền nhằm xóa bỏ định kiến giới, tư tưởng “trọng nam khinh nữ”; khuyến khích thay đổi nhận thức và nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong xã hội.
Các tỉnh phía Nam như Cần Thơ, An Giang, Bạc Liêu hiện đang giữ được tỷ lệ giới tính khi sinh khá cân bằng, dao động từ 105 đến 108 – được đánh giá là mức hợp lý và cần duy trì.
Dự thảo Luật Dân số sẽ kế thừa các nguyên tắc nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, đồng thời tăng cường cơ chế pháp lý để ngăn ngừa hiệu quả việc lạm dụng công nghệ cho mục đích này. Mục tiêu cuối cùng là đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức tự nhiên, bảo đảm cân bằng và ổn định lâu dài về mặt dân số và xã hội.
