Trong đó, một điểm mới đáng chú ý là phạm nhân có quyền được hiến mô, bộ phận cơ thể; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người; được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật.
Theo Phó Thủ tướng, sau 5 năm thực hiện, một số quy định của luật hiện hành đã không còn phù hợp với cơ cấu tổ chức mới của lực lượng công an và chính quyền địa phương. Luật hiện hành chưa làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền giữa các cơ quan; chưa phát huy đầy đủ vai trò của công an cấp xã – đơn vị cơ sở trực tiếp thực hiện quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án tại cộng đồng. Việc sửa đổi luật nhằm điều chỉnh mô hình tổ chức hệ thống thi hành án hình sự phù hợp với tổ chức bộ máy mới.
 
Dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở kế thừa, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định của Luật Thi hành án hình sự năm 2019. Trong đó, dự án luật gồm 15 chương, 172 điều. Trong nhóm các nội dung mới, bổ sung quy định cho phép phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể; được lưu trữ trứng, tinh trùng là một trong những điểm mới đáng chú ý.
Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội và Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, đa số ý kiến tán thành quy định của dự thảo luật về quyền của phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể; được lưu trữ trứng, tinh trùng. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị chỉ nên cho phép phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể trong trường hợp nhằm cứu chữa thân nhân của họ, kèm theo điều kiện chặt chẽ như: phạm nhân tự nguyện, không vì mục đích lợi nhuận, tự chịu chi phí, đủ điều kiện về sức khỏe và thời gian chấp hành án phạt tù còn lại phải ngắn (ví dụ không quá 3 năm). Có ý kiến khác đề nghị trước mắt chỉ nên quy định cho phép lưu trữ trứng, tinh trùng mà chưa nên bổ sung quy định về việc hiến mô, bộ phận cơ thể.
Dự thảo luật cũng hoàn thiện các quy định về quyền, nghĩa vụ của người chấp hành án hình sự; chế độ quản lý người đang chấp hành án phạt tù; quy định về thực hiện chế độ giam giữ phạm nhân; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất đối với các quy định pháp luật chuyên ngành khác có liên quan.
Về hệ thống tổ chức thi hành án hình sự; nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan trong quản lý và thi hành án hình sự, Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tư pháp đề nghị rà soát, chỉnh lý theo hướng không giao Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quy định chi tiết về tổ chức bộ máy của cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự để tránh trùng lặp với các luật có liên quan. Về thi hành án phạt tù, Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tư pháp đề nghị chỉnh lý quy định về trưng cầu giám định pháp y tâm thần, giám định pháp y đối với phạm nhân và chấp hành án phạt tù. Về xếp loại chấp hành án phạt tù, hai Ủy ban tán thành quy định xếp loại theo tháng, quý (thay vì theo tuần, 6 tháng, 1 năm).
Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) hứa hẹn sẽ mở rộng hơn quyền của người chấp hành án hình sự, bảo đảm quyền con người, quyền công dân được pháp luật bảo vệ. Các cơ quan soạn thảo và thẩm tra đang tiếp tục hoàn thiện nội dung để trình Quốc hội xem xét thông qua trong thời gian tới./.



