Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), trận động đất xảy ra lúc 23h47 ngày 31/8 tại khu vực Hindu Kush, gần biên giới với Pakistan. Tâm chấn cách thành phố Jalalabad khoảng 42 km, ở độ sâu khoảng 10 km. Ngay sau đó, khu vực tiếp tục ghi nhận các dư chấn với độ lớn 4,5 và 5,2 richter.
Ông Abdul Jabbar Behir, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu và Truyền thông Afghanistan, cho biết với hãng tin Al Arabiya ngày 1/9 rằng ít nhất 1.100 người đã thiệt mạng và khoảng 3.500 người bị thương. Bộ Thông tin Afghanistan cảnh báo số nạn nhân có thể còn tăng khi các đội cứu hộ tiếp cận được nhiều khu vực xa xôi.

Báo cáo ban đầu cho thấy thương vong ghi nhận tại nhiều quận thuộc các tỉnh Nur Gal, Sawki, Watpur, Manogi và Chapa Dara. Các tỉnh Kunar, Nangarhar, Laghman và Nuristan nằm trong số những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Truyền thông địa phương đưa tin hàng loạt ngôi làng bị san phẳng, nhà cửa sụp đổ hoàn toàn.
Một nhân chứng ở tỉnh Kunar cho biết: “Trẻ em nằm dưới đống đổ nát. Người già nằm dưới đống đổ nát. Thanh niên nằm dưới đống đổ nát”, kêu gọi khẩn cấp lực lượng cứu hộ giúp giải cứu những người còn mắc kẹt.
Hình ảnh trên các phương tiện truyền thông cho thấy trực thăng quân sự và đội cứu hộ đang sơ tán người bị thương, trong khi người dân cùng binh lính và nhân viên y tế đưa các nạn nhân lên xe cứu thương. Do địa hình đồi núi hiểm trở và hệ thống thông tin liên lạc bị gián đoạn, giới chức cảnh báo sẽ mất nhiều ngày để đánh giá toàn diện mức độ tàn phá.
Chính quyền Taliban đã kêu gọi các tổ chức viện trợ quốc tế nhanh chóng hỗ trợ thuốc men, lều bạt và thiết bị cứu hộ. Người phát ngôn Bộ Nội vụ Abdul Maten Qanee nhấn mạnh: “Chúng tôi đã huy động toàn bộ nguồn lực để đẩy nhanh việc cứu trợ, nhằm bảo đảm sự hỗ trợ toàn diện và đầy đủ”, đồng thời cho biết nỗ lực tập trung từ an ninh, lương thực đến y tế. Iran đã thông báo sẵn sàng gửi viện trợ nhân đạo đến Afghanistan.
Thảm họa này càng giáng thêm đòn nặng nề vào quốc gia Nam Á vốn đang chật vật với nhiều cuộc khủng hoảng nhân đạo. Afghanistan hiện đối diện với viện trợ quốc tế sụt giảm, cùng làn sóng hồi hương của công dân từ các nước láng giềng, khiến hệ thống an sinh vốn mong manh càng thêm quá tải.
Đây không phải là lần đầu Afghanistan hứng chịu động đất thảm khốc. Tháng 10/2023, một loạt trận động đất tại tỉnh Herat đã khiến hơn 2.400 người thiệt mạng, được coi là một trong những thảm họa địa chấn tồi tệ nhất trong lịch sử gần đây của nước này. Các chuyên gia cho biết khu vực Hindu Kush, nơi giao nhau giữa mảng kiến tạo Ấn Độ và Á-Âu, là điểm nóng thường xuyên xảy ra động đất mạnh.
Giới quan sát nhận định, thảm họa mới nhất là lời nhắc nhở về mức độ dễ tổn thương của Afghanistan trước thiên tai, trong bối cảnh hệ thống hạ tầng yếu kém và nguồn lực ứng phó hạn chế. Công tác cứu hộ hiện vẫn đang diễn ra khẩn trương, với hy vọng tìm thấy thêm người sống sót trong những đống đổ nát.