Tin tứcTổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa công bố Báo cáo toàn cầu lần thứ hai về tăng huyết áp, cho thấy năm 2024 có tới 1,4 tỷ người mắc bệnh, nhưng chỉ hơn 20% trong số này kiểm soát được huyết áp nhờ thuốc hoặc thay đổi lối sống.
Bản báo cáo được công bố tại sự kiện bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 80, do WHO phối hợp cùng Bloomberg Philanthropies và Resolve to Save Lives tổ chức.
Kết quả cho thấy sự bất bình đẳng lớn về khả năng tiếp cận thuốc: chỉ 28% quốc gia thu nhập thấp có đủ các loại thuốc điều trị tăng huyết áp theo khuyến nghị của WHO, trong khi con số này ở nhóm quốc gia thu nhập cao lên tới 93%.
Tăng huyết áp hiện là nguyên nhân hàng đầu gây đau tim, đột quỵ, bệnh thận mạn và sa sút trí tuệ. WHO cảnh báo nếu không hành động kịp thời, hàng triệu người sẽ tiếp tục tử vong sớm, còn các quốc gia phải gánh thiệt hại kinh tế nặng nề.
Chỉ riêng giai đoạn 2011-2025, bệnh tim mạch – trong đó có tăng huyết áp – đã ước tính gây tổn thất 3,7 nghìn tỷ USD cho các nước thu nhập thấp và trung bình, tương đương khoảng 2% GDP.
“Tính trung bình mỗi giờ có hơn 1.000 người chết vì đột quỵ và đau tim liên quan đến huyết áp cao – những cái chết phần lớn có thể phòng ngừa,” Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO, nhấn mạnh. Ông kêu gọi các quốc gia tận dụng công cụ sẵn có, đồng thời đẩy mạnh quyết tâm chính trị và đầu tư bền vững để cứu sống hàng triệu người.
Phân tích dữ liệu từ 195 quốc gia và vùng lãnh thổ cũng cho thấy 99 quốc gia có tỷ lệ kiểm soát tăng huyết áp dưới 20%.
Nguyên nhân xuất phát từ những lỗ hổng trong phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị: chính sách y tế chưa mạnh, kiểm soát yếu tố nguy cơ (rượu bia, thuốc lá, ít vận động, ăn mặn, chất béo xấu) còn hạn chế, khó tiếp cận thiết bị đo huyết áp chuẩn, nhân lực y tế cơ sở thiếu đào tạo, chuỗi cung ứng thuốc kém ổn định và giá thành cao.
Các chuyên gia nhấn mạnh, thuốc điều trị huyết áp là một trong những biện pháp y tế công cộng hiệu quả và ít tốn kém nhất. Tiến sĩ Tom Frieden, Chủ tịch Resolve to Save Lives, nhận định: “Hiện đã có thuốc an toàn, hiệu quả và giá rẻ để kiểm soát huyết áp, nhưng hàng trăm triệu người vẫn chưa tiếp cận được. Thu hẹp khoảng cách này sẽ cứu sống hàng triệu người và tiết kiệm hàng tỷ USD mỗi năm.”
WHO kêu gọi các quốc gia lồng ghép kiểm soát tăng huyết áp vào chương trình bảo hiểm y tế toàn dân và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Việc thực hiện đầy đủ các khuyến nghị có thể ngăn ngừa hàng triệu ca tử vong sớm, đồng thời giảm gánh nặng kinh tế - xã hội do bệnh lý này gây ra.
