Tin tứcTuy nhiên, một nghiên cứu đột phá mới đã chỉ ra hậu quả đáng báo động của việc ngủ kém: những người có thói quen ngủ không lành mạnh có bộ não trông già hơn đáng kể so với tuổi thực của họ.
Nghiên cứu được thực hiện trên hơn 27.000 người lớn ở Anh (từ 40 đến 70 tuổi), sử dụng dữ liệu hành vi giấc ngủ và hình ảnh quét MRI não chi tiết.
Khái niệm "tuổi não" được ước tính bằng cách sử dụng các tiến bộ trong hình ảnh não bộ và trí tuệ nhân tạo (AI). Các nhà nghiên cứu huấn luyện mô hình học máy trên hơn 1.000 dấu hiệu hình ảnh từ MRI (như mất mô não, vỏ não mỏng và tổn thương mạch máu) để xác định quá trình lão hóa bình thường.
Tuổi não được ước tính cao hơn tuổi thật có thể là một dấu hiệu cảnh báo. Các nghiên cứu trước đây đã liên kết bộ não "trông già nua" với: Tốc độ suy giảm nhận thức nhanh hơn; Nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn; Nguy cơ tử vong sớm cao hơn.
Để đánh giá sức khỏe giấc ngủ một cách toàn diện, các nhà nghiên cứu đã tích hợp năm khía cạnh tự báo cáo thành một "điểm giấc ngủ lành mạnh": Kiểu thời gian biểu (người "sáng" hay "tối"); Số giờ ngủ (7-8 giờ được coi là tối ưu); Tình trạng mất ngủ; Có ngáy hay không; Mức độ buồn ngủ quá mức vào ban ngày.
Khi so sánh giữa các nhóm có hồ sơ giấc ngủ "lành mạnh" (4-5 đặc điểm khỏe mạnh) và "kém" (0-1 đặc điểm), sự khác biệt rất rõ ràng:
Trung bình, những người có hồ sơ giấc ngủ kém có bộ não trông già hơn gần một năm so với tuổi thực tế dự kiến. Ngược lại, những người có hồ sơ lành mạnh không có khoảng cách này.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thời gian ngủ muộn và thời gian ngủ bất thường là những yếu tố góp phần lớn nhất vào quá trình lão hóa não nhanh hơn.
Lão hóa não một năm có vẻ không nhiều, nhưng các thay đổi tích lũy này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý thần kinh và suy giảm nhận thức. Nghiên cứu đã đề xuất ba cơ chế chính giải thích mối liên hệ này.
Viêm nhiễm: Rối loạn giấc ngủ làm tăng mức độ viêm trong cơ thể, gây hại cho não bằng cách làm hỏng mạch máu, kích hoạt sự tích tụ protein độc hại và đẩy nhanh quá trình chết tế bào não. Phân tích mẫu máu cho thấy mức độ viêm nhiễm giải thích khoảng 10% mối liên hệ giữa giấc ngủ và lão hóa não.
Hệ thống Glymphatic: Đây là mạng lưới thanh lọc chất thải của não, chủ yếu hoạt động khi ngủ. Giấc ngủ bị gián đoạn hoặc không đủ có thể khiến hệ thống này hoạt động không hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ các chất có hại.
Bệnh lý thứ cấp: Ngủ kém làm tăng nguy cơ mắc các tình trạng sức khỏe khác như tiểu đường loại 2, béo phì và bệnh tim mạch, vốn là các yếu tố gây hại cho sức khỏe não bộ.
Tin tốt là thói quen ngủ có thể thay đổi được. Các chiến lược đơn giản như duy trì lịch trình ngủ đều đặn, hạn chế caffeine, rượu bia và sử dụng màn hình trước khi ngủ có thể cải thiện sức khỏe giấc ngủ.
Nghiên cứu này, một trong những nghiên cứu lớn nhất và toàn diện nhất thuộc loại này, khẳng định một hàm ý rõ ràng: Để giữ cho não bộ khỏe mạnh lâu dài hơn, điều quan trọng là phải ưu tiên giấc ngủ.
