Tiến sĩ Bryce Appelbaum, Giáo sư kiêm nhiệm tại Trường Cao đẳng Nhãn khoa miền Nam, Tennessee, cảnh báo, việc sử dụng thiết bị điện tử đang trở thành “đại dịch mới”, gây hại cho thị lực và não bộ của tất cả chúng ta.
Ông cho biết, việc sử dụng màn hình trong thời gian dài không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội, mà còn gây tác động tiêu cực tới thị lực và có thể góp phần làm gia tăng các vấn đề hành vi ở trẻ.
Theo ông Appelbaum, khi nhìn vào màn hình, não rơi vào trạng thái tập trung hẹp, mất tầm nhìn ngoại vi, hiện tượng gọi là “tầm nhìn đường hầm”, khiến não tiết ra dopamine – một chất tạo khoái cảm – từ đó hình thành xu hướng lặp lại hành vi này.

Ảnh minh họa: stock.adobe.com.
Ngoài yếu tố gây nghiện, việc lạm dụng thiết bị điện tử còn ảnh hưởng đến đôi mắt đang trong giai đoạn phát triển của trẻ. Vì vậy, khi trẻ em có vấn đề về thị lực, các triệu chứng thường bị nhầm lẫn với các biểu hiện của chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
Ông giải thích rằng, kỹ năng thị giác để tương tác với màn hình hoàn toàn khác với kỹ năng cần có trong môi trường ba chiều ngoài đời thực, vì thị giác có vai trò định hướng chuyển động cơ thể.
Việc nhìn màn hình quá lâu khiến các cơ điều tiết trong mắt – vốn chỉ đảm nhiệm vai trò điều chỉnh độ rõ trong thời gian ngắn – bị căng cứng và mất linh hoạt như thể bị “khóa lại”, khiến hệ thống thị giác và tư duy hình ảnh bị suy giảm.
Ông Appelbaum nhấn mạnh rằng, trẻ nhỏ chưa phát triển đầy đủ về não bộ và thị lực để xử lý việc nhìn màn hình quá lâu, dẫn đến tình trạng trẻ bồn chồn, thiếu tập trung hoặc chỉ nghe mà không quan sát.
Bên cạnh đó, việc lạm dụng thiết bị liên tục phát ra ánh sáng năng lượng cao ở cự ly gần đang tạo nên một thế hệ trẻ em bị cận thị, gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần, giảm khả năng nhận thức chiều sâu và thiếu kết nối xã hội.
Nhiều nghiên cứu trước đây, được đăng trên tạp chí JAMA Pediatrics, đã cảnh báo rằng, việc cho trẻ dưới 3 tuổi tiếp xúc với thiết bị có màn hình có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phát triển của trẻ.
Ngoài ra, nghiên cứu của Đại học Drexel cho thấy, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ tiếp xúc sớm với thiết bị điện tử có nguy cơ cao xuất hiện các hành vi cảm giác bất thường – dấu hiệu thường liên quan đến các rối loạn phát triển thần kinh như chứng tự kỷ hoặc ADHD.
Để bảo vệ thị lực và sức khỏe tâm thần của trẻ, các chuyên gia khuyến cáo phụ huynh nên giới hạn thời gian trẻ sử dụng thiết bị, khuyến khích trẻ vận động thể chất, chớp mắt thường xuyên và cho mắt nghỉ ngơi định kỳ khi sử dụng thiết bị.
Ông Appelbaum cho biết thêm, kính hỗ trợ thị giác kỹ thuật số có thể là công cụ hữu ích cho mắt trẻ đang phát triển, giúp não bộ dễ dàng tiếp nhận và xử lý thông tin thị giác tốt hơn.