Tin tứcThực phẩm ít qua chế biến là những thực phẩm gần với trạng thái tự nhiên, như trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, thịt, cá và các sản phẩm từ sữa như sữa chua.
Ngược lại, thực phẩm siêu chế biến (UPF) thường chứa các thành phần như chất tạo hương nhân tạo, chất bảo quản, chất nhũ hóa – vốn đã được nhiều chuyên gia cảnh báo về nguy cơ gây hại cho sức khỏe lâu dài.
Nghiên cứu mới do Trường Đại học University College London (UCL) và Quỹ Tín thác Bệnh viện UCL thuộc Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) thực hiện – được xem là công trình đầu tiên xác lập mối liên hệ rõ ràng giữa thực phẩm UPF và việc kiểm soát cân nặng.
Các loại thực phẩm siêu chế biến (UPF). - Ảnh: stock.adobe.com.
Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Medicine, đã theo dõi 55 người trưởng thành có chỉ số BMI trung bình là 32 (mức béo phì).
Trong thử nghiệm, các tình nguyện viên được chia làm 2 nhóm, mỗi nhóm áp dụng một chế độ ăn khác nhau trong 2 giai đoạn 8 tuần, xen kẽ 4 tuần nghỉ với chế độ ăn bình thường.
Cả hai chế độ ăn đều được thiết kế tương đương về mặt dinh dưỡng, dựa trên hướng dẫn ăn uống lành mạnh Eatwell Guide của chính phủ Anh. Mỗi phần ăn, có hàm lượng calo vượt nhu cầu hàng ngày, được giao tận nhà cho người tham gia, và họ được khuyến khích ăn theo nhu cầu tự nhiên.
Nhóm đầu tiên sử dụng những thực phẩm UPF như thanh ngũ cốc ăn sáng và lasagna đóng gói sẵn, trong khi nhóm còn lại dùng các món ít qua chế biến như yến mạch ngâm sữa với sữa chua và mì spaghetti Bolognese tự nấu.
Kết quả cho thấy, nhóm sử dụng thực phẩm ít qua chế biến giảm được trung bình 2% trọng lượng cơ thể, gấp đôi mức giảm 1% của nhóm tiêu thụ UPF. Ngoài ra, họ còn giảm đáng kể khối lượng mỡ trong cơ thể, mức thèm ăn giảm rõ rệt và khả năng kiểm soát cơn thèm tốt hơn so với nhóm ăn UPF.
Các nhà nghiên cứu ước tính, nếu duy trì đều đặn, chế độ ăn này có thể giúp nam giới giảm tới 13% trọng lượng mỗi năm và nữ giới giảm được 9%.
Tiến sĩ Samuel Dicken, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết, dù trước đây nhiều nghiên cứu từng cảnh báo mối liên hệ giữa thực phẩm UPF với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nhưng không phải tất cả đề "có hại cho sức khỏe".
Tuy nhiên, ông Dicken cho rằng, vì UPF thường có kết cấu mềm, dễ ăn và chứa năng lượng hơn nên rất dễ dẫn đến tình trạng ăn quá mức.
Giáo sư Chris van Tulleken, đồng tác giả nghiên cứu, nhận định, kết quả này phản ánh rõ thực trạng hệ thống thực phẩm toàn cầu hiện nay đang góp phần làm gia tăng béo phì và các vấn đề sức khỏe, khi thực phẩm giá rẻ, không lành mạnh ngày càng phổ biến.
Ông nhấn mạnh rằng, cần chuyển hướng tiếp cận chính sách, trong đó thay vì đổ lỗi cho cá nhân, cần tập trung giải quyết các yếu tố môi trường như tác động của các tập đoàn thực phẩm đa quốc gia trong việc định hình thói quen ăn uống không lành mạnh.
Các tác giả nghiên cứu khuyến nghị, các nhà hoạch định chính sách nên áp dụng các biện pháp như dán nhãn cảnh báo, hạn chế quảng cáo, áp dụng thuế lũy tiến và trợ giá nhằm tăng nhận thức cộng đồng, đồng thời giúp thực phẩm lành mạnh trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi tầng lớp.
