Tin tứcCơ quan Y tế và Sinh học Liên bang Nga (FMBA) vừa công bố một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư: vắc xin mRNA cá nhân hóa Enteromix đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng thành công. Kết quả cho thấy vắc xin có thể làm khối u nhỏ lại và kìm hãm sự phát triển của bệnh từ 60 đến 80%, đồng thời an toàn khi tiêm lặp lại nhiều lần.
Cơ chế “huấn luyện” hệ miễn dịch
Điểm khác biệt lớn nhất của vắc xin này so với các phương pháp truyền thống như hóa trị hay xạ trị là nó không tấn công ồ ạt vào cả tế bào lành và tế bào bệnh. Thay vào đó, vắc xin được thiết kế riêng cho từng bệnh nhân, dựa trên thông tin di truyền của khối u, nhằm “dạy” hệ miễn dịch cách nhận diện và tiêu diệt đúng tế bào ung thư.
Theo bà Veronika Skvortsova, Giám đốc FMBA, quá trình nghiên cứu kéo dài 3 năm cho thấy vắc xin có thể làm chậm và thu nhỏ khối u tới 60 – 80%, đồng thời an toàn khi tiêm lặp lại nhiều lần. Đặc biệt, kết quả ban đầu cho thấy vắc xin giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót ở bệnh nhân ung thư.
Theo FMBA, toàn bộ quy trình phân tích và tạo ra loại vắc xin cá nhân hóa có thể hoàn tất chỉ trong khoảng một tuần. Đây là bước tiến quan trọng, mở ra triển vọng điều trị phù hợp hơn, ít gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
Hướng tới điều trị nhiều loại ung thư nguy hiểm
Giai đoạn đầu, Nga dự kiến ứng dụng vắc xin này cho bệnh nhân ung thư đại trực tràng – một trong những loại ung thư phổ biến nhất thế giới. Bên cạnh đó, các nhóm nghiên cứu cũng đang thử nghiệm mở rộng cho u nguyên bào thần kinh đệm (một dạng ung thư não ác tính) và u hắc tố (một dạng ung thư da nguy hiểm).
FMBA cho biết vắc xin này đã được nộp hồ sơ xin phép Bộ Y tế Nga để tiến hành thử nghiệm lâm sàng trên người. Nếu được phê duyệt, những ca tiêm đầu tiên có thể được triển khai trong thời gian ngắn tới đây.
Triển vọng và thách thức
Nga khẳng định sẽ cung cấp vắc xin miễn phí cho công dân, với chi phí sản xuất khoảng 300.000 rúp (tương đương gần 3.000 USD) một liều, do nhà nước tài trợ. Tuy nhiên, vắc xin mới chỉ dừng ở giai đoạn thử nghiệm trên động vật. Để có thể lưu hành rộng rãi, nó còn phải trải qua nhiều vòng thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt để đánh giá độ an toàn và hiệu quả thực tế trên người.
Trên thế giới, nhiều công ty công nghệ sinh học lớn như BioNTech (Đức), Moderna (Mỹ) hay CureVac cũng đang chạy đua phát triển vắc xin ung thư dựa trên công nghệ mRNA. Một số kết quả bước đầu cho thấy khi kết hợp với các liệu pháp miễn dịch hiện có, vắc xin dạng này giúp giảm nguy cơ tái phát ung thư rõ rệt.
Niềm tin vào một tương lai mới
Theo các chuyên gia y tế, nếu thành công, vắc xin mRNA cá nhân hóa sẽ thay đổi cách tiếp cận với ung thư: từ điều trị bằng thuốc và xạ trị gây nhiều tác dụng phụ, sang điều trị dựa trên chính hệ miễn dịch của cơ thể. Điều đó không chỉ giúp tiêu diệt khối u mà còn biến ung thư thành bệnh mạn tính có thể kiểm soát lâu dài.
Dù còn nhiều bước cần kiểm chứng, công bố của Nga đã góp thêm niềm hy vọng vào cuộc chiến toàn cầu chống lại căn bệnh được coi là “án tử” với hàng triệu người mỗi năm.
