Trước đó, các nhà nghiên cứu cho rằng, loài hà mã phổ biến Hippopotamus amphibius đã biến mất khỏi Trung Âu khoảng 115.000 năm trước, và hiện chỉ còn phân bố tại vùng hạ Sahara của châu Phi.
Tuy nhiên, theo các hóa thạch được tìm thấy trong nghiên cứu mới, hà mã vẫn tiếp tục sinh sống tại vùng thung lũng thượng lưu sông Rhine, nay thuộc miền tây nam nước Đức, trong giai đoạn từ 47.000 đến 31.000 năm trước, tức là ngay giữa thời kỳ băng hà cuối cùng.
Phát hiện này hé lộ rằng, loài động vật ưa khí hậu nóng này đã tồn tại đến tận kỷ băng hà, tại một khu vực vốn được cho là quá lạnh đối với chúng. Đồng thời, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng các trầm tích hóa thạch ở vùng thượng lưu sông Rhine là kho tư liệu khí hậu lục địa quý giá.

Hà mã từng tồn tại trong cùng một giai đoạn với voi ma mút cách đây 40.000 năm. - Ảnh: Independent.
Giáo sư Wilfried Rosendahl, trưởng nhóm khai quật hóa thạch, nhận định, nghiên cứu này mang lại những hiểu biết mới quan trọng, chứng minh rằng thời kỳ băng hà không diễn ra đồng nhất ở mọi nơi, mà mỗi khu vực có đặc thù riêng, tạo nên một bức tranh khí hậu phức tạp.
Khu vực miền nam nước Đức là nơi lưu giữ hàng nghìn năm trầm tích sỏi và cát, giúp xương động vật được bảo tồn gần như nguyên vẹn.
Trong nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Current Biology, các nhà khoa học đã kết hợp dữ liệu niên đại và giải trình tự bộ gen từ nhiều mẫu hóa thạch hà mã khác nhau.
Kết quả cho thấy, hà mã thời kỳ băng hà ở châu Âu có quan hệ rất gần với hà mã châu Phi hiện nay và thuộc cùng một loài. Tuy nhiên, sự đa dạng di truyền của quần thể này ở châu Âu rất thấp, cho thấy chúng thuộc một quần thể nhỏ, bị cô lập.
Phân tích sâu hơn cho thấy, hà mã, loài ưa khí hậu ấm, cùng tồn tại với các loài thích nghi với nhiệt độ lạnh như voi ma mút và tê giác lông mịn trong cùng một giai đoạn. Tuy nhiên, khi nhiệt độ toàn cầu giảm mạnh vào đầu thời kỳ băng hà cuối cùng, môi trường sống trở nên không thuận lợi, dẫn đến sự tuyệt chủng của hà mã tại khu vực Tây và Trung Âu.
Tiến sĩ Ronny Friedrich, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết ông cảm thấy kinh ngạc khi nhiều mẫu xương hóa thạch vẫn được bảo tồn trong tình trạng rất tốt, đủ để lấy mẫu phân tích – điều hiếm thấy với các hóa thạch có niên đại lâu đến vậy.
Ông Rosendahl cho biết thêm rằng, việc tiếp tục nghiên cứu các loài động vật ưa khí hậu nóng - vốn từng được cho rằng chỉ xuất hiện trong giai đoạn ấm lên giữa hai kỷ băng hà - sẽ là hướng đi cần thiết.