Tin tứcCông trình nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Data.
Bản đồ quy mô lớn gần nhất về hệ thống đường La Mã cổ được xuất bản cách đây 25 năm. Kể từ đó, những tiến bộ về công nghệ và các nguồn dữ liệu mới đã giúp các nhà nghiên cứu xác định thêm hàng chục nghìn kilômét đường cổ đại.
Hiện nay, toàn bộ bộ dữ liệu và bản đồ số tương tác đã được công khai trực tuyến, phục vụ giới khoa học, việc giảng dạy lịch sử và những người yêu thích nền văn minh La Mã cổ đại.
Một mảnh của cột mốc La Mã được dựng dọc theo con đường Via Nova Traiana ở Jordan. - Ảnh: AP.
Trong 5 năm nghiên cứu, các nhà khảo cổ đã tổng hợp dữ liệu từ các tài liệu lịch sử, nhật ký, mốc đá và nhiều dữ liệu lưu trữ khác, kết hợp hình ảnh vệ tinh và ảnh chụp từ Thế chiến II để truy tìm dấu vết những con đường La Mã bị thất lạc.
Khi phát hiện manh mối từ những ghi chép cổ, họ đã phân tích địa hình từ trên cao, nhận diện các dấu hiệu như khác biệt thảm thực vật, màu đất hay dấu tích kỹ thuật cổ để xác định vị trí các tuyến đường xưa.
Nhà khảo cổ Tom Brughmans tại Đại học Aarhus (Đan Mạch), đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ: “Đó giống như một trò chơi kết nối các điểm trên quy mô cả lục địa”.
Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào “những con đường huyết mạch của Đế chế La Mã” – các tuyến chính thường được nhắc đến trong sử sách. Tuy nhiên, bản đồ cập nhật lần này còn bổ sung các tuyến đường phụ như những con đường làng, lối đi nối giữa các biệt thự, trang trại và khu dân cư.
Theo ông Brughmans, nếu trước đây giới khoa học ước tính hệ thống đường La Mã dài khoảng 188.555 km, thì nghiên cứu mới đã nâng con số này lên gần 300.000 km trên khắp Đế chế La Mã, cho phép di chuyển liên tục từ Tây Ban Nha đến Syria.
Công trình này đã góp phần mở rộng đáng kể hiểu biết của các nhà khảo cổ về hệ thống đường cổ đại ở Bắc Phi, đồng bằng nước Pháp và bán đảo Peloponnese của Hy Lạp.
Ông Brughmans nhận định, việc tái hiện các tuyến đường mà nông dân, binh sĩ, nhà ngoại giao và thương nhân La Mã từng đi qua sẽ giúp hiểu rõ hơn về các xu hướng lịch sử quan trọng gắn liền với sự di chuyển của con người, như sự lan rộng của Thiên Chúa giáo hay các đại dịch thời cổ đại.
Tiến sĩ Adam Pažout, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học Tự trị Barcelona (UAB) cho biết, người La Mã đã để lại một di sản to lớn với mạng lưới giao thông của họ.
Ông cho rằng kỹ thuật xây dựng cầu đá vòm, đường hầm xuyên núi và hệ thống bảo trì đường sá của người La Mã đã định hình nên địa lý và kinh tế vùng Địa Trung Hải cho đến tận ngày nay.
