Các tập đoàn lớn của Mỹ, dẫn đầu là Amazon, đang chuyển hướng sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để thay thế vai trò của quản lý cấp trung, biến họ thành “lớp trung gian dư thừa” trong bộ máy doanh nghiệp – một xu hướng mới trong làn sóng tái cấu trúc lao động tại Mỹ.
Tuần này, Amazon thông báo cắt giảm khoảng 14.000 việc làm văn phòng, tương đương 4% tổng nhân sự, nhằm đơn giản hóa hệ thống quản lý và tái cơ cấu hoạt động. Theo Phó giám đốc nhân sự Beth Galetti, việc cắt giảm giúp công ty linh hoạt hơn trong việc đầu tư cho AI – công nghệ hiện đang đảm nhiệm nhiều công việc trước đây do các quản lý cấp trung thực hiện, như lập báo cáo, điều phối công việc và hỗ trợ ra quyết định.
 
Trong năm qua, CEO Andy Jassy nhiều lần khẳng định AI giúp tăng hiệu quả trong lập kế hoạch, phân tích và dự báo, đồng thời hỗ trợ nhân viên làm việc năng suất hơn. Nhiều doanh nghiệp Mỹ khác cũng đang áp dụng mô hình tương tự, cho phép AI tổng hợp dữ liệu, soạn báo cáo tình trạng hoặc tóm tắt cuộc họp – những nhiệm vụ vốn thuộc trách nhiệm của quản lý cấp trung.
Theo truyền thống, tầng lớp này đóng vai trò “cầu nối thông tin”, thu thập dữ liệu từ tuyến đầu, xử lý sơ bộ và gửi báo cáo định kỳ cho lãnh đạo cấp cao – quy trình thường mất từ 2 đến 5 ngày. Tuy nhiên, AI hiện có thể hoàn thành công việc này trong vài phút, khiến vị trí trung gian trở nên ít cần thiết hơn.
Giáo sư Thomas Hayes (Đại học Babson, Mỹ) nhận định công nghệ đã loại bỏ con người ở lớp trung gian này, khiến họ trở thành những “người thừa” trong mô hình tổ chức hiện đại.
Theo khảo sát của Gartner, đến năm 2026, khoảng 20% doanh nghiệp Mỹ sẽ dùng AI để cắt giảm ít nhất 50% nhân sự quản lý cấp trung.
Xu hướng này đang tạo áp lực lên thị trường lao động. Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell cảnh báo, hoạt động tuyển dụng có thể chậm lại khi nền kinh tế bước vào giai đoạn “tuyển ít, sa thải ít”, trong đó các vị trí quản lý mới chịu tác động mạnh nhất.
Không chỉ Amazon, nhiều tập đoàn khác cũng đang cắt giảm nhân sự quy mô lớn. Target mới đây thông báo sa thải gần 2.000 nhân viên, trong khi Paramount cắt giảm khoảng 1.000 việc làm sau khi sáp nhập với Skydance.
Theo báo cáo của Challenger, Gray & Christmas, chỉ trong nửa đầu năm 2025, Mỹ ghi nhận 946.000 lượt cắt giảm việc làm, mức cao nhất kể từ năm 2020. Trong đó, hơn 17.000 vị trí bị ảnh hưởng trực tiếp bởi AI và 20.000 việc khác liên quan đến tự động hóa. Riêng ngành công nghệ đã cắt giảm 108.000 việc làm tính từ đầu năm đến nay.
Giới phân tích nhận định, làn sóng thay thế quản lý bằng AI có thể tiếp tục lan rộng trong những năm tới, buộc nhiều doanh nghiệp và người lao động phải thích ứng với “cấu trúc tổ chức không trung gian” – nơi máy móc không chỉ thay công nhân, mà còn thay cả người điều hành.


