8 tỷ tấn nhựa đang gây ô nhiễm toàn hành tinh

Sản lượng nhựa đã tăng hơn 200 lần kể từ năm 1950 và ảnh hưởng đến sức khỏe con người từ mọi giai đoạn từ khai thác đến xử lý, theo bài đánh giá mới được đăng trên tạp chí Lancet.

Nhựa là một "mối nguy hiểm nghiêm trọng, ngày càng gia tăng và chưa được nhận thức đầy đủ" đối với sức khỏe con người và hành tinh, các chuyên gia cảnh báo.

Thế giới đang trong một "cuộc khủng hoảng nhựa" gây ra bệnh tật và tử vong từ trẻ sơ sinh đến tuổi già, đồng thời gây ra các thiệt hại liên quan đến sức khỏe tương đương ít nhất 1,5 nghìn tỷ đô la mỗi năm – theo The Guardian.

o-nhiem-nhua-040825
8 tỷ tấn nhựa đang gây ô nhiễm toàn hành tinh - Ảnh: theoceancleanup

Sản xuất nhựa đã tăng hơn 200 lần kể từ năm 1950 và dự kiến sẽ tăng gần gấp ba lần nữa lên hơn một tỷ tấn mỗi năm vào năm 2060. Gia tăng nhanh nhất là sản xuất nhựa dùng một lần, chẳng hạn như chai đựng đồ uống và hộp đựng thức ăn nhanh.

Kết quả là, ô nhiễm nhựa cũng tăng vọt, với 8 tỷ tấn hiện đang gây ô nhiễm toàn bộ hành tinh từ đỉnh Everest đến rãnh đại dương sâu nhất và chưa đến 10% nhựa được tái chế.

Báo cáo cho biết, nhựa đang gây nguy hiểm cho con người và trái đất ở mọi giai đoạn, từ khai thác nhiên liệu hóa thạch, đến sản xuất, sử dụng và thải bỏ. Điều này dẫn đến ô nhiễm không khí, phơi nhiễm hóa chất độc hại và xâm nhập cơ thể với vi nhựa.

Ô nhiễm nhựa thậm chí có thể thúc đẩy sự phát triển của muỗi mang mầm bệnh, vì nước đọng trong nhựa thải tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sản.

Giáo sư Philip Landrigan, bác sĩ nhi khoa và nhà dịch tễ học tại Đại học Boston, Mỹ - tác giả chính của báo cáo cho biết: “Những tác động này ảnh hưởng nặng nề nhất đến nhóm dân số dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ em. Chúng gây ra những tổn thất kinh tế to lớn cho xã hội. Chúng ta có trách nhiệm phải hành động để ứng phó”.

Hơn 98% nhựa được làm từ dầu mỏ, khí đốt và than đá. Quy trình sản xuất tiêu tốn nhiều năng lượng này thúc đẩy cuộc khủng hoảng khí hậu bằng cách thải ra lượng khí thải tương đương 2 tỷ tấn CO2 mỗi năm - nhiều hơn lượng khí thải của Nga, quốc gia gây ô nhiễm lớn thứ tư thế giới.

Báo cáo lưu ý rằng sản xuất nhựa cũng gây ô nhiễm không khí, trong khi hơn một nửa lượng rác thải nhựa không được xử lý được đốt ngoài trời, làm gia tăng ô nhiễm không khí.

Hơn 16.000 hóa chất được sử dụng trong nhựa, bao gồm chất độn, thuốc nhuộm, chất chống cháy và chất ổn định. Nhiều hóa chất nhựa ảnh hưởng sức khỏe ở mọi giai đoạn của cuộc đời con người, nhưng vẫn thiếu minh bạch về những hóa chất có trong nhựa.

Phân tích cho thấy, thai nhi, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ bị ảnh hưởng bởi tác hại liên quan đến nhựa, khi tiếp xúc với nhựa có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non và thai chết lưu, dị tật bẩm sinh, suy giảm chức năng phổi, ung thư thời thơ ấu và các vấn đề về khả năng sinh sản sau này.

Rác thải nhựa thường phân hủy thành các hạt vi nhựa và nano xâm nhập vào cơ thể con người qua nước, thực phẩm và hơi thở. Các hạt này đã được tìm thấy trong máu, não, sữa mẹ, nhau thai, tinh dịch và tủy xương.

Tác động của chúng đối với sức khỏe con người vẫn chưa được biết rõ, nhưng chúng có liên quan đến đột quỵ và đau tim.

Nhựa thường được coi là vật liệu rẻ tiền, nhưng các nhà khoa học cho rằng nó thực sự đắt đỏ nếu tính cả chi phí thiệt hại sức khỏe. Một ước tính về thiệt hại sức khỏe do chỉ ba hóa chất nhựa - PBDE, BPA và DEHP - gây ra tại 38 quốc gia là 1,5 nghìn tỷ đô la mỗi năm.

Bình luận