Tin tứcNghiên cứu Gánh nặng Bệnh tật Toàn cầu (Global Burden of Disease Study – GBD) năm 2024, được công bố trên tạp chí Lancet và trình bày tại Hội nghị Thượng đỉnh Y tế Thế giới ở Berlin, đã phân tích hơn 300.000 nguồn dữ liệu từ mạng lưới 16.500 nhà khoa học.
Báo cáo GBD xác nhận rằng tính đến năm 2023, tỷ lệ tử vong đã giảm ở tất cả 204 quốc gia và vùng lãnh thổ, và tuổi thọ trung bình đã phục hồi, đạt 76,3 tuổi đối với nữ và 71,5 tuổi đối với nam – cao hơn 20 tuổi so với năm 1950.
Tuy nhiên, sự khác biệt địa lý vẫn còn lớn, từ 83 tuổi ở các khu vực thu nhập cao đến 62 tuổi ở Châu Phi cận Sahara.
Điểm đáng quan ngại nhất là tỷ lệ tử vong liên tục cao hoặc gia tăng ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi. Tiến sĩ Christopher Murray, Giám đốc Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe (IHME), Đại học Washington cho biết, sự gia tăng này "chắc chắn đã thu hút sự chú ý của chúng tôi".
Nguồn gốc của sự gia tăng tỷ lệ tử vong ở người trẻ tuổi có sự khác biệt rõ rệt theo khu vực.
Tại Bắc Mỹ và Châu Mỹ Latinh, sự gia tăng chủ yếu đến từ tự tử và việc lạm dụng ma túy và rượu. Tiến sĩ Murray cho rằng sự gia tăng này "có liên quan mật thiết đến sự gia tăng lo âu và trầm cảm ở người trẻ, đặc biệt là phụ nữ", đặt ra câu hỏi về vai trò của mạng xã hội, thiết bị điện tử và xu hướng xã hội rộng hơn.
Tại Châu Phi cận Sahara, phân tích mới cho thấy số ca tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi kể từ năm 1950 cao hơn so với ước tính trước đây, với nguyên nhân chính là các bệnh truyền nhiễm và thương tích không chủ ý.
Đối với phụ nữ trẻ (15-29 tuổi), tỷ lệ tử vong cao hơn 61% so với ước tính trước đây, chủ yếu do tử vong khi mang thai hoặc sinh con, chấn thương giao thông và viêm màng não.
Về tổng thể, nghiên cứu GBD cũng chỉ ra rằng, các bệnh mãn tính (tim, tiểu đường) hiện chiếm hai phần ba tổng số bệnh tật toàn cầu, và một nửa gánh nặng bệnh tật có thể phòng ngừa được bằng cách giảm thiểu các rủi ro như huyết áp cao, ô nhiễm không khí, hút thuốc và béo phì.
Emmanuela Gakidou, tác giả chính của nghiên cứu, cảnh báo rằng ngay cả những tiến bộ hiện có ở các khu vực thu nhập thấp cũng đang bị đe dọa do các khoản cắt giảm viện trợ y tế quốc tế gần đây, có thể làm gia tăng khoảng cách sức khỏe toàn cầu.
Tiến sĩ Murray kết luận, bằng chứng này là "lời cảnh tỉnh, thúc giục chính phủ và các nhà lãnh đạo chăm sóc sức khỏe phản ứng nhanh chóng và có chiến lược đối với các xu hướng đáng lo ngại đang định hình lại nhu cầu sức khỏe cộng đồng”.
