Tin tứcMethanol là một loại cồn công nghiệp, có hình thức và mùi tương tự ethanol – loại cồn thông thường có trong bia, rượu vang và các loại rượu mạnh. Khi methanol xuất hiện trong đồ uống, thường do quá trình chưng cất rượu lậu, chất này có thể gây chết người. Chỉ một lượng nhỏ methanol cũng có thể gây mù lòa, co giật và tử vong.
Ngộ độc methanol là vấn đề ảnh hưởng đến hàng nghìn người mỗi năm, với tỷ lệ tử vong từ 20 đến 40%, theo tổ chức Bác sĩ Không Biên giới (MSF).
Tuy nhiên, các phương pháp phát hiện methanol hiện nay vẫn còn phức tạp, tốn kém và khó tiếp cận, đặc biệt tại các nơi thường xuyên xảy ra các ca ngộ độc, như khu vực Địa Trung Hải và Đông Nam Á, không chỉ đối với người dân địa phương mà cả du khách.
Nguyên mẫu máy đo nồng độ methanol trong hơi thở do các nhà nghiên cứu của Đại học Adelaide phát triển. - Ảnh: The Guardian.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Adelaide đã phát triển một thiết bị cảm biến methanol không dây, có kích thước chỉ khoảng 1cm vuông, có thể phát hiện methanol ở nồng độ thấp tới 50 phần tỷ (ppb) - dưới ngưỡng gây ngộ độc - trong hơi từ đồ uống có cồn hoặc trong hơi thở.
Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Sensors của Hiệp hội Hóa học Mỹ.
Giáo sư Dusan Losic, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết, thiết bị này được tạo ra bằng cách in 3D hai vật liệu lên nền gốm, bao gồm graphene – một chất dẫn điện cực nhạy – kết hợp với một vật liệu xốp gọi là khung hữu cơ kim loại (MOF). Thiết bị cảm biến này có khả năng nhận diện methanol dựa trên kích thước phân tử của nó.
Theo ông Losic, thiết bị đo methanol qua hơi thở do nhóm ông phát triển hiện đang là nguyên mẫu và chưa được thương mại hóa. Tuy nhiên, các vật liệu sử dụng đều có chi phí thấp và quy trình sản xuất có thể mở rộng quy mô dễ dàng.
Các nhà khoa học cho biết, hiện nay có nhu cầu cấp thiết về một thiết bị di động, giá thành rẻ, có khả năng phát hiện nhanh methanol trong hơi thở và đồ uống có cồn, phù hợp cho cả nhân viên y tế lẫn người dân sử dụng.
Giáo sư Ian Rae tại Khoa Hóa học thuộc Đại học Melbourne, cho biết, một trong những phương pháp phổ biến hiện nay là sắc ký khí – quang phổ khối (GC-MS), yêu cầu thiết bị chuyên dụng và kỹ năng cao. Phương pháp này hoạt động dựa trên nguyên lý làm bay hơi và phân loại các phân tử theo kích thước và đặc tính hóa học của chúng.
Theo ông Rae, thiết bị cảm biến methanol mới sử dụng cách tiếp cận khác để tách methanol khỏi ethanol, với MOF hoạt động như một “bẫy phân tử” chuyên bắt giữ methanol.
Tiến sĩ Ian Musgrave, chuyên gia dược lý học và độc học tại Đại học Adelaide, cho biết thêm rằng, vẫn có các phương pháp hóa học để kiểm tra methanol, như sử dụng axit sulfuric để thử đồ uống có cồn, nhưng chúng không thực tế trong đời sống, nhất là khi bạn đang uống rượu tại một quán bar.
Ông Musgrave khẳng định, một thiết bị đơn giản, nhanh chóng, dễ mang theo và có thể phân biệt methanol với cồn thông thường và các tạp chất khác sẽ là công cụ hữu ích trong việc phòng ngừa và xử lý ngộ độc methanol.
