Tin tứcVừa qua, trường hợp một nữ diễn viên trẻ phải lọc thận hằng ngày khi chưa đến 30 tuổi đã khiến nhiều người bất ngờ. Bệnh nhân phát hiện mắc suy thận giai đoạn 3 vào tháng 5/2023. Chỉ sau hơn một năm, bệnh tiến triển nhanh đến giai đoạn cuối. Hiện sức khỏe cô suy kiệt, huyết áp cao, phù nề và phải điều trị lọc thận duy trì.
Báo động số ca suy thận ở người dưới 30 tuổi
Số liệu từ các cơ sở y tế cho thấy mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 8.000 ca mắc mới suy thận. Trong đó, tỉ lệ người trẻ dưới 30 tuổi chiếm tỉ trọng đáng kể. Đáng ngại là phần lớn các ca bệnh được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn, buộc phải lọc máu định kỳ hoặc ghép thận.
Bác sĩ chuyên khoa II Vũ Thị Minh Hoa, Trưởng khoa Thận - Lọc máu Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TPHCM), cho biết trước đây suy thận ở người trẻ thường do nguyên nhân bẩm sinh hoặc các bệnh lý di truyền như thận đa nang, rối loạn miễn dịch. Tuy nhiên, vài năm gần đây, bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp suy thận cấp liên quan đến lối sống thiếu lành mạnh. Việc tự ý sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc, dùng thực phẩm chức năng trôi nổi, duy trì chế độ ăn uống thiếu khoa học là nguyên nhân gây tổn thương thận cấp tính và tiến triển thành suy thận mạn.
Ngay cả khi được điều trị kịp thời, phần lớn người bệnh vẫn không thể phục hồi hoàn toàn chức năng thận. Nhiều trường hợp sau đó chuyển sang giai đoạn 3, 4, thậm chí phải chạy thận định kỳ.
Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (cơ sở 3), bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Diễm Hương cho biết tỉ lệ người từ 18-30 tuổi mắc các bệnh thận đang chiếm khoảng 20-30% tổng số ca bệnh thận tại đây trong giai đoạn 2020-2025. Con số này phản ánh thực trạng căn bệnh từng được coi là của tuổi già nay đang trẻ hóa nhanh.
Ăn uống thiếu kiểm soát, lạm dụng thuốc bổ thận
Suy thận mạn tính tiến triển âm thầm qua 5 giai đoạn, thường không có triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn đầu. Từ giai đoạn 3 trở đi, người bệnh dễ gặp mệt mỏi, tăng huyết áp, thiếu máu, phù nề và rối loạn điện giải. Giai đoạn cuối buộc phải lọc máu hoặc ghép thận để duy trì sự sống.
Nguyên nhân khiến căn bệnh này gia tăng nhanh ở người trẻ đến từ chính thói quen sinh hoạt. Tình trạng tiêu thụ quá nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt, đồ ăn nhiều muối và chất béo bão hòa khiến thận phải làm việc quá tải. Lối sống ít vận động, thức khuya kéo dài, stress cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp – những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương thận.
Ngoài ra, thói quen nhịn tiểu, uống ít nước, tự ý dùng thuốc, thực phẩm chức năng quảng cáo “bổ thận” mà không rõ nguồn gốc cũng khiến số ca viêm thận kẽ, sỏi thận, suy thận cấp tăng lên.
Đáng chú ý, các bệnh nền như viêm cầu thận, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa đang ngày càng được phát hiện ở người dưới 35 tuổi. Trong đó, viêm cầu thận mạn là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến suy thận giai đoạn cuối ở nhóm này.
Chi phí điều trị và hệ lụy xã hội
Suy thận không chỉ đe dọa tính mạng mà còn là gánh nặng kinh tế với người bệnh và gia đình. Mỗi bệnh nhân chạy thận cần chi trả 12-36 triệu đồng/tháng cho việc lọc máu. Chi phí ghép thận dao động từ 300-500 triệu đồng/ca. Nhiều người trẻ buộc phải nghỉ học, mất việc làm và phụ thuộc vào người thân.
Áp lực lên hệ thống y tế cũng rất lớn. Hiện chỉ khoảng 30% nhu cầu lọc máu được đáp ứng, trong khi chi phí điều trị suy thận nằm trong nhóm chi tiêu cao nhất của bảo hiểm y tế.
Cần thay đổi thói quen từ hôm nay
Các bác sĩ khuyến cáo người trẻ cần điều chỉnh lối sống lành mạnh để phòng ngừa suy thận sớm. Nên ăn nhạt, hạn chế thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, tăng cường rau xanh, uống đủ nước và vận động ít nhất 150 phút mỗi tuần.
Đồng thời, nên chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ với các xét nghiệm nước tiểu, creatinine máu và đo huyết áp để phát hiện sớm bất thường về thận. Các chuyên gia cũng đề xuất tận dụng mạng xã hội và người có ảnh hưởng để tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng chống bệnh thận ngay từ khi còn trẻ.
