Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications.
Các nhà khoa học từ Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty tại Melbourne cho biết, họ đã tìm ra cách khiến virus HIV “hiện hình” khỏi nơi ẩn náu bên trong các tế bào bạch cầu.
Khả năng ẩn náu của virus HIV trong một nhóm tế bào bạch cầu – nơi mà cả hệ miễn dịch lẫn thuốc điều trị đều không thể tiếp cận – từ lâu đã là rào cản lớn đối với giới khoa học trong nỗ lực tìm kiếm phương pháp chữa trị.
Mặc dù thuốc kháng virus có thể giúp người bệnh ức chế HIV và ngăn ngừa lây truyền, virus vẫn âm thầm tồn tại trong cơ thể và luôn tiềm ẩn nguy cơ tái hoạt động.

Ảnh minh họa: stock.adobe.com.
Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã ứng dụng thành công công nghệ mRNA – từng được biết đến rộng rãi trong đại dịch Covid-19 qua vaccine của Moderna và Pfizer/BioNTech – để vượt qua rào cản này.
Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã bọc mRNA trong một loại hạt chất béo siêu nhỏ được thiết kế đặc biệt, cho phép chúng xâm nhập vào đúng các tế bào mà HIV đang ẩn náu.
Sau khi vào bên trong, mRNA sẽ đóng vai trò như một “hướng dẫn viên”, buộc các tế bào này biểu lộ virus HIV, từ đó mở đường cho việc tiêu diệt hoàn toàn virus ra khỏi cơ thể.
Tiến sĩ Paula Cevaal, đồng tác giả nghiên cứu từ Viện Doherty (Úc), cho biết, nhóm nghiên cứu đã rất bất ngờ khi một đồng nghiệp trình bày kết quả tích cực trong cuộc họp định kỳ của phòng thí nghiệm. Bà chia sẻ: “Khi cô ấy trình bày dữ liệu, chúng tôi nghĩ: kết quả này tốt đến mức khó tin”.
Sau khi thử nghiệm được lặp lại nhiều lần với kết quả thu được hoàn toàn trùng khớp, nhóm nghiên cứu phải chấp nhận rằng phát hiện này thực sự khả thi.
Tuy nhiên, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng cần nghiên cứu sâu hơn để xác định liệu việc “hiện hình” HIV có đủ để hệ miễn dịch tự tiêu diệt chúng hay không, hay cần kết hợp với các liệu pháp khác để loại bỏ hoàn toàn virus khỏi cơ thể.
Nghiên cứu này hiện chỉ được thực hiện trong môi trường phòng thí nghiệm, sử dụng tế bào máu do bệnh nhân HIV hiến tặng. Để có thể ứng dụng vào điều trị lâm sàng, công nghệ này cần phải trải qua quy trình thử nghiệm kéo dài, từ thử nghiệm trên động vật đến các giai đoạn đánh giá an toàn và hiệu quả trên người.
Với gần 40 triệu người đang sống chung với HIV trên toàn cầu, phát hiện này mang lại nhiều kỳ vọng.
Theo số liệu của Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), trong năm 2023, cứ mỗi phút có một người tử vong vì HIV. Nếu nghiên cứu tiếp tục thành công ở các bước tiếp theo, đây có thể là bước ngoặt trong hành trình dài hạn hướng đến một thế giới không còn HIV/AIDS.
Tiến sĩ Michael Roche, đồng tác giả nghiên cứu đến từ Đại học Melbourne, cho biết, phát hiện này không chỉ có thể áp dụng cho HIV mà còn có thể mở rộng sang các bệnh khác, vì loại tế bào bạch cầu này cũng đóng vai trò quan trọng trong nhiều bệnh lý, bao gồm cả ung thư.