Tin tứcCông trình nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell Reports.
Các nhà nghiên cứu cho biết, bước đột phá này không chỉ giúp sản xuất tế bào gốc máu phục vụ cấy ghép, mà còn tạo ra công cụ mạnh mẽ để sàng lọc thuốc, mô phỏng các bệnh lý như bệnh bạch cầu, và nghiên cứu quá trình hình thành máu trong giai đoạn đầu phát triển của phôi người.
Phát triển bởi các chuyên gia tại Đại học Cambridge (Anh), những cấu trúc phôi nhân tạo này – được gọi là “hematoid” – được tạo ra từ tế bào gốc của người, nhằm tái hiện giai đoạn đầu tiên của quá trình phát triển phôi, khi hệ cơ quan và hệ tuần hoàn bắt đầu hình thành.
Sau khoảng hai tuần nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, các hematoid bắt đầu sản sinh tế bào máu, mô phỏng chính xác quá trình xảy ra trong phôi thai người.
Các hematoid bắt đầu sản xuất tế bào máu sau 2 tuần trong phòng thí nghiệm, mô phỏng quá trình ở phôi thai người. - Ảnh: Independent.
Tuy nhiên, mô hình này không thể phát triển hoàn chỉnh như phôi người tự nhiên do thiếu một số mô quan trọng, cũng như túi noãn hoàng và nhau thai.
Giáo sư Azim Surani tại Viện Gurdon thuộc Đại học Cambridge, cho biết, mô hình này mang đến một cách tiếp cận hoàn toàn mới để nghiên cứu sự phát triển của tế bào máu trong giai đoạn đầu của phôi thai người.
Dù vẫn ở giai đoạn đầu, khả năng tạo ra tế bào máu người trong phòng thí nghiệm đánh dấu một bước tiến quan trọng hướng tới các liệu pháp tái tạo trong tương lai – sử dụng chính tế bào của bệnh nhân để phục hồi và tái tạo mô bị tổn thương.
Theo nhóm nghiên cứu, chỉ sau 2 ngày, các hematoid đã tự tổ chức thành ba lớp tế bào cơ bản – nền tảng hình thành mọi cơ quan và mô trong cơ thể người.
Đến ngày thứ 8, các tế bào hình thành tim bắt đầu xuất hiện, và đến ngày thứ 13, các mảng đỏ của tế bào máu đã hình thành bên trong hematoid - có thể nhìn thấy được bằng mắt thường.
Kết quả cho thấy, các tế bào máu trong hematoid phát triển tương ứng với giai đoạn 4–5 tuần của phôi người – giai đoạn vốn rất khó quan sát trong điều kiện tự nhiên.
Tiến sĩ Jitesh Neupane, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ, mô hình mới này đã mô phỏng quá trình hình thành máu trong giai đoạn bào thai người, qua đó giúp các nhóm hiểu rõ hơn về cơ chế tạo thành tế bào máu tự nhiên.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện tế bào gốc máu trong hematoid có khả năng phát triển thành nhiều loại tế bào máu khác nhau, bao gồm cả các tế bào miễn dịch chuyên biệt.
Tiến sĩ Geraldine Jowett, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết, hematoid tái hiện làn sóng phát triển máu thứ hai – giai đoạn có thể sinh ra các tế bào miễn dịch thích ứng như tế bào T, mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc mô phỏng cả sự phát triển của tế bào máu khỏe mạnh và ung thư.
