Tin tứcPhát hiện được ghi nhận tại thị trấn Maarat al-Numan, nằm ở vị trí chiến lược giữa Aleppo và Damascus. Nơi đây từng là điểm nóng giao tranh dữ dội trong cuộc nội chiến Syria, khiến nhiều ngôi nhà bị phá hủy hoặc cướp phá nghiêm trọng.
Sau khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ vào năm 2024, người dân bắt đầu quay trở lại để xây dựng lại quê hương. Trong quá trình xây dựng, một nhà thầu đã phát hiện các khe đá lộ thiên, từ đó tìm thấy các ngôi mộ cổ nằm sâu dưới lòng đất.
Ngay sau đó, người dân đã thông báo cho Cục Di tích cổ tỉnh Idlib. Cơ quan này ngay lập tức cử nhóm chuyên gia đến kiểm tra và bảo vệ hiện trường.
Ông Hassan Ismail đang ghi chép tại quần thể lăng mộ ngầm Byzantine. - Ảnh: Independent.
Trên khu vực khảo cổ hiện là một khu dân cư với nhiều dãy nhà xây bằng gạch xỉ, nhiều căn đã bị hư hại trong chiến tranh. Bên cạnh một trong những tòa nhà này, một hố sâu dẫn xuống 2 phòng chôn cất, mỗi phòng chứa 6 ngôi mộ bằng đá. Một biểu tượng cây thánh giá được khắc rõ nét trên đỉnh một cột đá.
Ông Hassan al-Ismail, Giám đốc Cục di tích cổ tỉnh Idlib, cho biết, dựa vào hình thánh giá cùng các mảnh gốm và thủy tinh được tìm thấy, quần thể mộ này được xác định có niên đại từ thời Byzantine.
Đế chế Byzantine, hình thành từ thế kỷ IV sau Công nguyên, là sự tiếp nối của Đế chế La Mã với thủ đô đặt tại Constantinople – nay là thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) – với Kitô giáo là quốc giáo.
Ông al-Ismail nhấn mạnh, phát hiện này đã bổ sung vào kho tàng di sản khảo cổ phong phú của địa phương, nơi hiện sở hữu khoảng một phần ba tổng số di tích của Syria, với hơn 800 địa điểm khảo cổ cùng một thành phố cổ.
Trải dài khắp các ngọn đồi đá và vùng đồng bằng ở tây bắc Syria, nhiều khu định cư từ thời Byzantine đã bị bỏ hoang, được gọi là “các thành phố chết”. Những tàn tích đá vôi phong hóa tại đây vẫn còn lưu giữ dấu tích của các ngôi nhà bằng đá, nhà thờ lớn, lăng mộ và các con đường có hàng cột đá hai bên.
Ông Ghiath Sheikh Diab, một cư dân của thị trấn Maarat al-Numan, người chứng kiến thời điểm quần thể mộ cổ được phát hiện, cho biết, trong quá khứ, không ít người dân từng cố tình che giấu các phát hiện khảo cổ trên đất của mình vì lo ngại chính quyền sẽ thu hồi khu đất của để bảo tồn di tích.
Ông hy vọng rằng chính quyền mới sẽ có chính sách đền bù công bằng cho những chủ đất rơi vào các trường hợp tương tự, đồng thời hỗ trợ những người dân bị mất nhà cửa nay quay về sau chiến tranh.
