Tin tứcPhát hiện này được công bố trên tạp chí Zoological Journal of the Linnean Society.
Loài cá voi mới, mang tên Janjucetus dullardi, được mô tả là có kích thước tương đương một con cá heo, sở hữu hàm răng sắc nhọn và đôi mắt to, khác xa với những họ hàng hiện đại trong nhóm cá voi tấm sừng như cá voi xanh.
Tiến sĩ Erich Fitzgerald, Giám tuyển cấp cao tại Viện Nghiên cứu Bảo tàng Victoria, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết, hộp sọ của loài này có cấu trúc “gần như quá kiên cố”, với mõm ngắn với răng ăn sâu vào xương, thích hợp để giữ chặt và xé con mồi.
Dựa trên bộ hóa thạch “cực hiếm” gồm một phần hộp sọ, xương tai và tám chiếc răng, các nhà nghiên cứu xác định đây là một loài mới.
Nhà cổ sinh vật học Ruairidh Duncan, tác giả chính của nghiên cứu, nhận định, về cơ bản, đây là một loài cá voi nhỏ với đôi mắt to và miệng đầy những chiếc răng sắc nhọn. Đồng thời, ông cũng ví chúng như phiên bản giống cá mập của cá voi tấm sừng - nhỏ và trông dễ thương - nhưng chắc chắn không vô hại.
Tiến sĩ Erich Fitzgerald với răng và hộp sọ hóa thạch của loài Janjucetus dullardi. - Ảnh: The Guardian.
Theo các nhà khoa học, khi trưởng thành, loài Janjucetus dullardi có thể dài khoảng 3m. Tuy nhiên, mẫu hóa thạch này có ống chân răng rộng, răng gần như chưa mòn và các khớp xương chưa liền chặt, cho thấy đây là một cá thể non, chỉ dài khoảng 2-2,2m.
Loài cá voi này từng sống vào thời kỳ Oligocene (khoảng 30–23 triệu năm trước) - giai đoạn Trái đất ấm lên và mực nước biển dâng cao, khoảng giữa thời kỳ tuyệt chủng của khủng long.
Ông Fitzgerald cho biết, đây là loài thứ tư được biết đến trong nhóm mammalodontid - một nhánh tiến hóa sớm và kỳ lạ nhất của họ cá voi tấm sừng.
Bằng chứng từ hóa thạch các loài sinh vật phù du siêu nhỏ được tìm thấy trong hệ tầng Jan Juc – cùng loại đá nơi phát hiện mẫu vật – cho thấy nhiệt độ biển ở miền Nam nước Úc vào thời điểm đó ấm hơn, tương tự vùng biển cận nhiệt đới ngoài khơi Cảng Coffs hiện nay.
Theo ông Fitzgerald, những vùng biển này có hệ sinh vật vô cùng phong phú, bao gồm những loài cá voi nhỏ, chim cánh cụt khổng lồ, cá mập dài gấp rưỡi đến gấp đôi cá mập trắng lớn ngày nay, cùng nhiều loài cá heo và cá voi nguyên thủy khác. Đây cũng là thời điểm bước ngoặt trong lịch sử sự sống đại dương, mở đầu giai đoạn bùng nổ đa dạng loài cá voi và cá heo.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra loài mới này dựa trên hóa thạch hộp sọ một phần có xương tai gắn liền được ông Ross Dullard, một cư dân địa phương, tìm thấy vào tháng 06/2019 khi đang đi bộ dọc bãi biển Jan Juc, vùng bờ biển lướt sóng của bang Victoria.
Sau khi nhận thấy tầm quan trọng của phát hiện này, ông Dullard đã tặng hóa thạch cho bảo tàng để nghiên cứu. Để ghi nhận đóng góp này, loài cá voi cổ đại mới được đặt tên theo tên ông.
Ông Fitzgerald khẳng định, đây là minh chứng cho thấy vai trò quan trọng mà cộng đồng tiếp tục đóng góp cho ngành cổ sinh vật học ở Úc. “Đây là lời nhắc nhở rằng những hóa thạch có thể thay đổi hiểu biết của thế giới đôi khi nằm ngay trong sân sau nhà bạn”, ông nói.
