Tin tứcNgày 3/10, Trung tâm Truyền máu quận Thuận Đức (thành phố Phật Sơn, Quảng Đông) công bố đã ghi nhận ca đầu tiên tại địa phương mang nhóm máu Jk(a-b-). Đây là kết quả của chương trình sàng lọc tan máu urê được triển khai từ năm 2024 nhằm phát hiện các nhóm máu hiếm.
Tỷ lệ xuất hiện của nhóm máu này trong cộng đồng người Trung Quốc chỉ dao động từ 0,002% đến 0,02%. So với “máu gấu trúc” Rh-, nhóm Jk(a-b-) còn khan hiếm hơn hàng trăm lần. Việc bổ sung mẫu máu này vào ngân hàng máu địa phương có ý nghĩa quan trọng, giúp tăng cường khả năng ứng phó khi có tình huống truyền máu khẩn cấp.
Theo các chuyên gia huyết học, phần lớn mọi người chỉ biết đến nhóm máu ABO. Trên thực tế, y học đã xác định hơn 40 hệ nhóm máu khác nhau. Nhóm Jk(a-b-) thuộc hệ Kidd, hình thành do đột biến gen SLC14A1 trên nhiễm sắc thể số 18. Đột biến này khiến hồng cầu thiếu hoàn toàn kháng nguyên Jkᵃ, Jkᵇ và Jk3, tạo sự khác biệt so với các nhóm máu phổ biến.
Việc mang nhóm máu “kim cương” không ảnh hưởng đến sức khỏe thường ngày, nhưng trở thành thách thức lớn khi bệnh nhân cần truyền máu. Người có nhóm máu này chỉ có thể nhận máu từ người hiến cùng loại. Nếu nhận máu không tương thích, cơ thể sẽ phản ứng đào thải, dẫn đến tan máu muộn – tình trạng có thể xuất hiện sau vài ngày hoặc vài tuần với các biểu hiện sốt, vàng da, nước tiểu sẫm màu, thậm chí suy thận.
Đối với phụ nữ mang thai, nguy cơ còn cao hơn. Kháng thể kháng Jk3 từ mẹ có thể đi qua nhau thai và phá hủy hồng cầu của thai nhi, gây thiếu máu, vàng da hoặc đe dọa tính mạng trẻ sơ sinh.
Trường hợp được ghi nhận tại Australia vào năm 2020 từng cho thấy mức độ nguy hiểm của nhóm máu này. Một phụ nữ 39 tuổi mang thai lần thứ tư bị băng huyết nghiêm trọng ở tuần thai 32 do nhau tiền đạo. Bác sĩ buộc phải cắt tử cung để cầm máu, đồng thời truyền máu không hoàn toàn tương thích vì ngân hàng máu không có nguồn phù hợp. Sau ca phẫu thuật, bệnh nhân chỉ xuất hiện phản ứng tan máu muộn ở mức nhẹ. Em bé trai nặng 2,1kg được sinh ra trong tình trạng ngạt nặng, nhưng sau 27 ngày hồi sức đã xuất viện an toàn.
Các chuyên gia nhận định phát hiện “máu kim cương” tại Phật Sơn có ý nghĩa lớn, vừa bổ sung dữ liệu cho ngân hàng máu hiếm vừa củng cố thêm nguồn dự phòng trong cấp cứu. Việc này cũng góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về sự đa dạng nhóm máu, giúp tăng khả năng cứu sống bệnh nhân trong tình huống khẩn cấp.
