Tin tứcTheo các nhà nghiên cứu tại Đại học Calgary (Canada), cơ thể sống vốn là một “phòng thí nghiệm sinh hóa phức tạp”, trong đó quá trình trao đổi chất duy trì sự sống. Một sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất này là các phân tử chứa oxy có hoạt tính hóa học cao, được gọi là các loại oxy hoạt động (ROS).
Sự sản sinh quá mức ROS có thể dẫn đến tình trạng stress oxy hóa, kích hoạt quá trình truyền electron giữa các hóa chất trong cơ thể và liên quan đến hiện tượng phát sáng này.
Các nghiên cứu trước đó từng cho thấy, ROS có thể là yếu tố then chốt tạo nên loại ánh sáng này, vốn là sự phát xạ tự phát của ánh sáng có cường độ cực thấp mà mắt người không nhìn thấy được.
Loại ánh sáng cực yếu này - được gọi là phát xạ photon cực yếu (UPE) - nằm trong dải quang phổ từ 200 đến 1.000 nanomet và được quan sát thấy ở nhiều sinh vật, từ vi sinh vật, vi khuẩn đến cây cối, động vật và cả con người.
Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều thông tin về ảnh hưởng của sự tử vong và các yếu tố căng thẳng đối với UPE.
Trong nghiên cứu mới, được công bố trên Tạp chí The Journal of Physical Chemistry Letters, các nhà khoa học đã so sánh hiện tượng phát xạ UPE ở động vật sống và chết, đồng thời khảo sát tác động của nhiệt độ, những tổn thương và tác động hóa chất lên UPE ở thực vật.
Ánh sáng được tạo ra khi các gốc oxy phản ứng hình thành trong quá trình trao đổi chất. - Ảnh: The Journal of Physical Chemistry Letters.
Các nhà khoa học đã phát triển các buồng tối nhằm loại bỏ ánh sáng môi trường và sử dụng hệ thống camera đặc biệt để ghi lại hình ảnh phát sáng ở động vật và thực vật.
Kết quả cho thấy, những con chuột sống phát ra ánh sáng mạnh mẽ, trong khi ánh sáng UPE ở chuột vừa chết hầu như biến mất, mặc dù cả hai nhóm đều có nhiệt độ cơ thể 37 độ C.
Ở thực vật, sự gia tăng nhiệt độ và bị tổn thương đều khiến cường độ UPE trở nên mạnh hơn. Các tác nhân hóa học cũng làm thay đổi đặc tính phát sáng, trong đó việc sử dụng thuốc benzocaine - một loại thuốc gây tê cục bộ - vào vị trí bị tổn thương ở thực vật đã dẫn đến mức phát xạ cao nhất trong số các hợp chất được thử nghiệm.
Những phát hiện này cho thấy UPE có thể là chỉ dấu nhạy cảm về sức sống ở động vật và phản ứng stress ở thực vật.
Tiến sĩ Daniel Oblak, tác giả chính của nghiên cứu, khẳng định, phát xạ photon cực yếu là hiện tượng có thật và xuất hiện ở mọi sinh vật sống.
Ông Oblak cho biết, mặc dù hiện tượng này không phản ánh linh hồn hay tinh thần như nhiều người vẫn nghĩ, nhưng đây là bằng chứng đáng chú ý cho thấy cơ thể sống luôn tỏa ra một “ánh sáng của sự sống” – thứ sẽ vụt tắt ngay khi sự sống chấm dứt.
Các nhà khoa học kỳ vọng, phát hiện này sẽ góp phần phát triển công nghệ chẩn đoán và giám sát sinh học không xâm lấn dựa trên hình ảnh UPE trong nghiên cứu và y học lâm sàng.
