Tin tứcMột nghiên cứu của các nhà khoa học Đan Mạch và Mỹ cho thấy đảo Greenland không chỉ đang mất dần băng mà còn bị co lại và dịch chuyển về phía Tây Bắc — một biến động địa chất đáng lo ngại giữa thời kỳ biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt.
Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Geophysical Research: Solid Earth do tiến sĩ Danjal Longfors Berg (Đại học Kỹ thuật Đan Mạch) cùng Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực (JPL) của NASA thực hiện. Nhóm nghiên cứu xác định rằng trong nhiều thập kỷ qua, đảo Greenland đang chịu tác động đồng thời của hai quá trình: co lại và trôi đi.
Trước đây, các nhà khoa học cho rằng Greenland đang “phình to” do băng tan khiến bề mặt đảo được nâng lên. Khi lớp băng dày hàng nghìn mét tan chảy, áp lực lên nền đá giảm, khiến bề mặt địa chất phía dưới trồi lên, tạo cảm giác như hòn đảo đang nở ra.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy quá trình này chỉ là một phần của bức tranh. Greenland vẫn đang nâng lên, nhưng đồng thời cũng bị “kéo lại” bởi một cơ chế địa chất có từ thời tiền sử — hiện tượng phục hồi đẳng tĩnh hậu băng hà.
Khoảng 20.000 năm trước, trong kỷ băng hà cuối cùng, lớp băng khổng lồ đè nặng lên nền đá của Greenland khiến nó bị nhấn sâu xuống và lan rộng theo chiều ngang. Khi băng tan dần, nền đá bắt đầu “hồi phục” về vị trí ban đầu, dẫn đến hiện tượng co lại ở các vùng rìa và khiến toàn bộ đảo di chuyển nhẹ về phía Tây Bắc.
Tiến sĩ Berg cho biết: “Hiện tượng này tương tự như khi bạn ấn xuống một tấm cao su, rồi buông tay ra — phần lõm sẽ dần trở lại hình dạng ban đầu, nhưng phần xung quanh cũng bị kéo lại.”
Sử dụng mô hình địa chất tổng hợp trong 26.000 năm qua và dữ liệu đo đạc chính xác từ 58 trạm quan trắc trong suốt 20 năm, nhóm nghiên cứu đã xác định được tốc độ dịch chuyển của đảo Greenland là khoảng 2 cm mỗi năm về phía Tây Bắc.
Điều này có nghĩa là chỉ trong hai thập kỷ, toàn bộ đảo đã trôi đi hơn 40 cm — một con số đáng kể đối với một khối đất khổng lồ như Greenland.
Phát hiện mới giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách Trái Đất phản ứng trước sự thay đổi của khí hậu và lớp băng bao phủ. Khi Bắc Cực tiếp tục ấm lên nhanh hơn gấp đôi phần còn lại của hành tinh, quá trình tan băng ở Greenland được dự báo sẽ ngày càng mạnh mẽ, kéo theo biến động địa chất sâu rộng.
Theo tiến sĩ Berg, những dữ liệu này không chỉ giúp mô phỏng chính xác hơn mực nước biển toàn cầu mà còn cung cấp cơ sở quan trọng để dự báo các rủi ro địa chất ở khu vực Bắc Cực trong tương lai.
